حمیده احمدیان راد
در ۱۹۹۲، شرکت اسباب بازى هاى «ماتل» یک عروسک باربى سخنگو عرضه کرد که این عبارت را مى گفت : "کلاس ریاضى سخت است!" این عروسک باعث جنجال و بحث، مخصوصاً میان والدین و معلمانى شد که فکر مى کردند این عروسک این کلیشه که دخترها در ریاضى خوب نیستند را تقویت مى کند. بعضى از مطالعات دیگر نشان داد که دختران، دختر ایده آل خود را براساس ویژگى هاى باربى توصیف مى کنند.
بعضى از محققان این را به عنوان مدرک مورد استفاده قرار مى دهند تا نشان دهند که عروسک هاى باربى زنان را تشویق مى کند تا گرسنگى بکشند و هیکل شان راشبیه باربى کنند. برخى از محققان مى گویند عروسک باربى مسئول برخى از عمل هاى زیبایى و بى نظمى هاى خوردن است.
اما به هرحال مطالعه اى با مقیاس وسیع انجام نشده که مستقیماً نشان دهد بازى با عروسک هاى باربى احترام به خود را پایین مى آورد یا آشفتگى ها در خوردن را افزایش مى دهد. هیچ مطالعه اى هم وجود نداشته که ثابت کند دختران مى خواهند شبیه به عروسک هاى باربى شوند. ولى تأثیر این عروسک بر شکل ظاهرى و نحوه تغذیه زنان و دختران عصر جدید از نظر بسیارى بدیهى است.
اسباب بازى هاى دیگر هم در حد خود بر شخصیت کودکان و نوجوانان و حتى بزرگسالان اثر مى گذارند. یک مطالعه حاکى از این است که اسباب بازى ها با شکل هاى ظاهرى دست نیافتنى ممکن است بر تصویر شخص از خودش اثر بگذارند. این مطالعه عروسک هاى مذکر و تیپ هاى "اکشن" را مورد مطالعه قرار داده بود. مردان در این مطالعه بعد از بازى با تیپ هاى اکشن فوق عضلانى، از خود احساس تأثیر منفى بیشترى نسبت به اسباب بازى هاى معمولى گزارش کردند. اگر بازى با اسباب بازى مى تواند بر روى پسران به این شکل اثر بگذارد، به طور مشابه به روى زنان هم اثر مى گذارد.
اسباب بازى ها علاوه بر بعد بازى، برشخصیت افراد حتى بزرگسالان هم اثر مى گذارد. اما اسباب بازى ها در کشور ما چندان جدى گرفته نمى شوند. تولید اسباب بازى به شکلى نیست که هم از نظر کمى و هم از نظر کیفى با تولیدات کشورهاى دیگر رقابت کند. اسباب بازى هاى ایرانى تنها سه تا پنج درصد بازار ایران را در اختیار دارند. اسباب بازى هنوز در سطح کلان فرهنگى جدى گرفته نمى شود. در نتیجه، صنعت اسباب بازى هم از نظر جنبه حمایتى و هم از نظر جذب سرمایه گذارى با مشکلاتى مواجه است.