530-559 پیش از میلاد: کوروش کبیر امپراتوری هخامنشیان و اولین امپراتوری جهان را در 550 پیش از میلاد بنیان گذاشت. احترام به سنت
ها، قوانین، زبان ها و مذاهب مختلف پایه امپراتوری او بود.
539 پیش از میلاد: بابلی ها به طور صلح آمیز تسلیم کوروش کبیر شدند. آنها به خاطر خط مشی مهربانانه و دوستانه کوروش در مقام یک آزاد کننده از او استقبال کردند. همچنین کوروش یهودیان را از بردگی بابل نجات داد. در عهد قدیم (تورات)، در کتاب اشعیای نبی بر کوروش به عنوان چوپان خدا سلام و درود فرستاده شده. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مطلب چرا کوروش را پایه گذار اعلامیه حقوق بشر می دانند مراجعه کنید.
486-522 پیش از میلاد: سلطنت داریوش بزرگ نقطه اوج امپراتوری هخامنشیان است. او سنتی را که کوروش کبیر پایه گذاشته بود تقویت کرد. به این ترتیب که داریوش به حقوق همه مردمی که بر آنها حکومت می کرد ارزش می گذاشت. هدف داریوش این بود که یک قانونگذار، سازماندهی کننده و تشکیلات دهنده باشد. او امپراتوری را به صورت سیستم ساتراپی ساختار بندی کرد. او جاده ها، بنادر و خانه هایی به عنوان بانک (کلمه چک از زبان پارسی قدیم می آید) را ساخت. در زمان او سیستم های آبیاری زیرزمینی استادانه ای احداث شد و همچنین کانالی که رود نیل را به دریای سیاه وصل می کرد (این کانال مقدمه کانال سوئز بود که بعداً احداث شد) در زمان او ساخته شد.
داریوش با ایجاد یکی از اولین اشکال ضرب سکه در تاریخ (مخصوصاً اولین از حیث گستردگی استفاده)، یعنی سکه «دریک»، انقلابی در فعالیت های اقتصادی نوع بشر ایجاد کرد. این ابتکار و پیشگامی، در کنار استاندارد کردن اوزان و سایر اندازه گیری ها و وضع قوانین تجاری و تشویق تجارت جهانی، موجب قدرت گرفتن اقتصاد امپراتوری پارس و رسیدن آن به سطح جدیدی از موفقیت شد.
برای نشان دادن ثروت، گستردگی و اهمیت و ابعاد یک امپراتوری چند فرهنگی، داریوش ساختن تخت جمشید را نیز شروع کرد. برای ساختن این بنا، هنرمندان و مواد اولیه از اقصا نقاط امپراتوری جمع شدند. پروژه دیگری که داریوش آن را انجام داد، پروژه راه شاهی بود که طولانی ترین جاده جهان بود و طول آن به 1500 مایل می رسید. در امتداد این راه، شبکه گسترده ای از ایستگاه ها برای تجدید قوا وجود داشت. به طوری که مأموران پست می توانستند این راه را در مدت شش تا نه روز طی کنند، در حالی که بدون این امکانات، زمان طبیعی سفر در آن روزگار سه ماه می شد.
شعار سرویس پستی پارس جالب است: «متوقف نمی شود نه در برف، نه باران، نه گرما یا تیرگی شب». سرویس های پستی آمریکایی از این شعار استفاده زیادی کرده اند. ریشه های تاریخی بازی چوگان هم به زمان داریوش برمی گردد. اشراف پارس آن زمان یک شکل ابتدایی از چوگان را هم به عنوان ورزش و هم به عنوان آموزش جنگاوری بازی می کردند.
479-490 پیش از میلاد: دولت شهرهای یونان در جنگ هایشان با هخامنشیان هرگز نتوانستند محدوده مرکزی و حیاتی امپراتوری هخامنشیان را تهدید کنند. حتی آن چه که پارس از راه جنگ نمی توانست انجام دهد از راه دیپلماسی به دست می آورد. بعد از این که جنگ های ایران و یونان تمام شد، پادشاهان هخامنشی برای 150 سال با موفقیت آتنی ها و اسپارت ها را به جان هم انداختند. مشارکت مالی و نیروی دریایی ایران ابزاری در پیروزی اسپارت بر آتن در جنگ عظیم پلوپونزی the Great Peloponnesian War بود.
بعد از پیروزی اسپارت این بار، ایران شروع به حمایت از آتن کرد. تأثیر پارس بر هر دو دولت شهر یونان چنان بود که پادشاه ایران که در آن زمان اردشیر دوم بود به آنها پیشنهاد کرد که بینشان میانجیگری کند و این میانجیگری به صلحی موسوم به « صلح پادشاه» در 378 پیش از میلاد منجر شد.