زبان های اصلی هندواروپایی و سامی

حمیده احمدیان راد

در دوره های باستانی و قرون وسطی در مناطق مدیترانه و آسیای غربی به دو گروه زبانی اصلی صحبت می شد. این دو گروه هند و اروپایی و سامی هستند. در این دوره در آفریقای جنوبی, بیشتر مردم یا به زبان بانتو Bantu یا به زبان خویسان Khoisan صحبت می کردند. در هند مردم به زبان های هند و اروپایی صحبت می کردند, اما به زبان های دیگر هم در این کشور صحبت می شد. در آسیای مرکزی هم, بیشتر مردم به زبان های متنوع ترکی و در چین به زبان های متنوع چینی صحبت می کردند.

گروه زبانی هند و اروپایی از کجا پیدا شد؟

به نظر می رسد گروه زبانی هند و اروپایی از ورای دریای سیاه و دریای خزر, از گرجستان کنونی سرچشمه گرفته باشد. در حدود 3000 پیش از میلاد مسیح, بعضی از مردمی که به این زبان صحبت می کردند شروع به سفر به خارج از این منطقه کردند. بعضی از آنها به سمت غرب به جانب اقیانوس اطلس رفتند که حالا به نام سلت ها شناخته می شوند و به زبان های سلتی صحبت می کنند که این زبان ها عبارتند از: گالیک Gaelic, ویلزی, بریتون Breton و کرنیش Cornish. گروه دیگر به شرق به جانب چین رفتند. اینها به نام تخاری ها Tocharians شناخته می شوند هرچند که الان به زبان چینی صحبت می کنند. کمی بعدتر, گروه دیگری هم از آن سوی دریای سیاه به جانب مدیترانه, یا به جنوب به سمت آسیای غربی حرکت کردند. بعضی از آنها در ایتالیا ساکن شدند جایی که زبان هند و اروپایی زبان لاتین شد. دیگران در یونان ساکن شدند جایی که زبان هند و اروپایی زبان یونانی شد. بعضی ها هم به سمت آسیای غربی رفتند جایی که  آنها به زبان هیتی Hittite و فارسی صحبت کردند. بعضی راه جنوب را به سوی هند در پیش گرفتند جایی که به زبان سنسکریت صحبت کردند. بعضی به شمال رفتند, جایی که هند و اروپایی به آلمانی, دانمارکی, سوئدی و انگلیسی برگشت. مردمی که باقی ماندند, کم و بیش در جایی که الان بالکان و روسیه است, شروع کردند به این که به زبان های اسلاو و بالتیک صحبت کنند. یعنی زبان های روسی, لهستانی و لیتوانی.

گروه زبانی سامی

زبان سامی شامل عبری, عربی, ارمنی (زبان مسیح و حواریونش), کنعانی Canaanite, اکادی Akkadian, فینیقی Phoenician, سوریه ای و همچنین خویشاوندان دور آن یعنی مصری قدیم, بربر جدید و بعضی از زبان های آفریقای شرقی است. این زبان بیشتر در آسیای غربی در امتداد ساحل دریای مدیترانه و در شبه جزیره عربستان و در امتداد مدیترانه و سواحل شرقی آفریقا صحبت می شود. بیشتر احتمال دارد که گروه زبانی سامی از جایی در حوالی لبنان و سوریه شروع شده باشد و از آنجا به جانب شرق به داخل بین النهرین Mesopotamia و به طرف جنوب به داخل شبه جزیره عربستان و مصر گسترش یافته باشد. مصری خیلی زود جدا شد و خیلی متفاوت از زبان های سامی دیگر است. به نظر می رسد که عربی نزدیک ترین زبان به زبان های سامی زمان های خیلی قدیم باشد. شاید به خاطر این که مردمی که عربی صحبت می کردند در شبه جزیره عربستان زندگی می کردند و به ندرت مردمی را ملاقات می کردند که به زبان های دیگر صحبت کنند. بنابراین زبان آنها خیلی تغییر پیدا نکرد. در حالی که یهودیان, فینیقی ها و کسانی که در امتداد ساحل مدیترانه زندگی می کردند همیشه با بیگانگان صحبت می کردند و این موضوع زبانشان را سریع تر تغییر داد.