محمدرضا کریمی
مدتی است که کشورها به پیامدهای نامطلوب معرفی، ورود و استقرار گونه های غیربومی در داخل مرزهایشان پی برده اند. اما بسیاری از این گونه ها همین حالا باعث بروز مشکلاتی شده اند که پایه آنها چندین دهه پیش گذاشته شده است. برای مطالعه ابعاد این مشکل در اروپا، محققانی از دانشگاه ها و مراکز مختلف کشورهای اتریش، جمهوری چک، آلمان، ایتالیا و … داده های مربوط به 3300 گونه مهاجم در 28 کشور اروپایی را بررسی کردند. این گونه ها در زمره پستانداران، دوزیستان، پرندگان، خزندگان، ماهی ها، حشرات، گیاهان و قارچ ها بودند. به عنوان مثال گونه هایی مثل غاز کانادایی و گوزن ژاپنی به عنوان گونه های بیگانه مورد مطالعه قرار گرفتند.
این محققان می گویند پیامدهای ورود گونه های جانوری و گیاهی بیگانه به قاره اروپا ممکن است برای دهه ها آشکار نشود. چراکه این گونه ها مدت ها پیش از این که مهاجم شوند با گونه های بومی همزیستی دارند. گونه های بیگانه به گونه هایی غیر بومی یک اکوسیستم گفته می شود. گونه های مهاجم هم به گونه هایی اطلاق می شود که باعث وارد آمدن زیان به محیط زیست و سلامتی انسان می گردند.
در اواخر قرن گذشته میلادی کشورهای اروپایی به یک نسبت از توسعه اقتصادی و رشد جمعیت برخوردار نبوده اند. همین تفاوت به محققان اجازه می دهد درجه ارتباط میان میزان افزایش گونه های بیگانه با شرایط اقتصادی اجتماعی را تعیین کنند. یافته های آنها نشان داد تعداد کنونی گونه های بیگانه موجود در حیات وحش این کشورها با شاخص های اقتصادی اجتماعی مثل تراکم جمعیت، سرانه تولید ناخالص داخلی و سطح صادرات آنها بین سال های 1900 و 2000 ارتباط نزدیکی دارد.
مؤلفان تحقیق تأکید می کنند که سطح فعالیت اجتماعی اقتصادی در هر کشور می تواند بر کامیابی یک گونه بیگانه برای استقرار و گسترش در یک منطقه اثر بگذارد. در این میان آن چه از توسعه جاده ها و مراکز تجمع جمعیت های انسانی و حتی تبدیل زیستگاه های طبیعی به زمین های کشاورزی در گسترش گونه های بیگانه مهم تر است، سرانه تولید ناخالص داخلی است. چراکه تولید ناخالص داخلی با میزان معرفی این گونه ها ارتباط دارد.
محققان می گویند لازم است گونه های بیگانه ای که تاکنون در یک منطقه مشکلاتی به بار نیاورده اند اما درجایی دیگر به گونه ای مهاجم تبدیل شده اند به شدت کنترل شوند.
دانشمندان هشدار می دهند که معرفی و استقرار گونه های بیگانه خیلی بیشتر از آن چه قبلاً تصور می شد می تواند روی تنوع زیستی و اقتصاد کشورها اثر بگذارد. همچنین می گویند تهدیدی که از جانب گونه های مهاجم وجود دارد در کنار تکه تکه شدن و ویرانی زیستگاه ها یکی از عوامل اصلی نابودی تنوع زیستی است. تخمین زده می شود که هزینه سالانه این مشکلات در اروپا 16 میلیارد دلار است.
منبع: http://www.physorg.com/news/2010-12-legacy-invasive-species.html