محمدرضا کریمی
پرندگان نغمه سرا می توانند با طیف وسیعی از فرکانس ها آواز بخوانند. در پرندگان برای آواز خواندن، ماهیچه های صوتی قوی تر، مهم تر از فشار هوای داخل ریه ها است.
هنگام بررسی نحوه آوازخوانی پرندگان نغمه سرا با دو متغیر فشار هوا و فعالیت ماهیچه ای مواجهیم. این دو متغیر روی اندام صوتی پرندگان آوازخوان اثر می کنند تا زیر و بمی صدایشان را تنظیم کنند و این فعالیت ماهیچه است که متغیر کلیدی است.
در مورد فنچ ها، این فنچ های نر هستند که با طیف وسیعی از فرکانس ها آواز می خوانند و فنچ های ماده تنها صداهای مختصری با فرکانس پایین خارج می کنند. فنچ های نر زبرا آوازهایی چندسیلابی با نت های زیاد می خوانند. نرها آواز را برای دفاع از قلمروشان در مقابل رقیبان و جذب جفت مورد استفاده قرار می دهند. پرندگان نغمه سرایی که تکامل پیدا کرده اند تا آوازهای پیچیده تری بخوانند، ناچار بوده اند مقابل رقبای بیشتری ایستادگی کنند.
اگر پرنده طیف وسیع تری از فرکانس ها را در آواز مورد استفاده قرار دهد، مقدار اطلاعاتی هم که در آواز منتقل می کند بزرگ تر و شاید دقیق تر می شود. همچنین احتمالاً برای پرنده نر تغییرپذیری زیاد زیر و بم آوازش مهم است چراکه به این وسیله پرندگان ماده را بهتر جذب می کند.
چنین چیزی در کلاس درس هم اتفاق می افتد. اگر معلمی با صدایی ثابت و یکنواخت صحبت کند، احتمالاً مخاطبان او بیشتر از 50 یا 60 دقیقه بر حرف هایش متمرکز نمی شوند. اما اگر با زیر و بم صدا و درجه صدایش بازی کند، بیشتر احتمال دارد که مخاطبان به حرف هایش گوش کنند.
رفتار پرندگان آوازخوان ویژگی دیگری هم دارد و آن هم این است که آنها مثل انسان ها، باید آموزگارانی -در این پرندگان والدینشان هستند- داشته باشند تا بدانند چه بخوانند و چه بگویند. این ویژگی ای است که تنها در پرندگان آوازخوان، انسان ها و معدودی از پستانداران مثل دلفین ها، نهنگ ها و خفاش ها پیدا می شود. البته صدای پرندگان آوازخوان برخلاف آوازشان، غریزی است و آن را نمی آموزند.