حمیده احمدیان راد
حس بویایی به سرعت می تواند شما را از وجود نان تازه، سیب زمینی سرخ کرده، یک گل خوشبو یا یک جفت جورابی که بوی بد می دهد آگاه کند.
دانشمندان درباره این که مغز چگونه همه این بوها را حس می کند می گویند که هر رایحه ظاهراً ترکیب های به خصوصی از سلول های مغز را تغییر می دهد.
موقعی که به بینی شما بویی از چیزی می رسد، یکی از 1000 نوع مختلف از سلول های دریافت کننده فرمان، آن را می گیرند. این سلول ها یک علامت الکتریکی به یک منطقه از مغز که برآمدگی مربوط به حس بویایی است می فرستند. از اینجا پیام به بخش مخصوص بویایی در کرتکس منتقل می شود. کرتکس بخشی از مغز است که با فکر و احساس سروکار دارد.
برای این که ببینیم موقعی که پیام بوییدن به کرتکس می رسد چه اتفاقی می افتد یک گروه از دانشمندان مغز موش ها را مطالعه کرده اند. محققان در ابتدا موش ها را در معرض بوهای مختلف، مثل بوی وانیل، سیب یا ماهی قرار دادند. سپس بخش های باریکی از مغز هر موش را در جست و جوی این که سلول های مغز با هر فرمان چه تغییری کرده اند آزمایش کردند.
دانشمندان کشف کردند که بوهای خوش شماری از سلول های پراکنده را در میان بخش بویایی کرتکس به فعالیت واداشتند و دیدند که هر بو یک نقشه مشابه از سلول های فعال را در موش های متفاوت به وجود می آورد. بنابراین هر ترکیب مشخصی از سلول ها به یک موش می گویند که این چیز بوی وانیل، سیب یا هر یک از هزاران بوی دیگر را می دهد.
این محققان همچنین فهمیدند که موقعی که موش بوی قوی تری را استشمام می کند، سلول های بیشتری در یک منطقه بزرگ تر مغز فعال می شوند و همچنین هنگامی که حیوان دو بوی مشابه را استشمام می کند، نقشه های مشابهی در مغز او شکل می گیرد.