محمدرضا کریمی
جمعیت کره زمین پیوسته در حال افزایش است. به طوری که این جمعیت در سال 1930 میلادی تنها دو میلیارد نفر بوده. در سال 1990 این جمعیت به 5.3 میلیارد نفر رسیده و در سال 2000 از مرز شش میلیارد نفر گذشته. پیش بینی می شود که جمعیت کره زمین در سال 2010 از مرز 8.5 میلیارد نفر نیز بگذرد.
بیش از سه چهارم جمعیت کره زمین در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند و متأسفانه سهم عمده افزایش جمعیت نیز مربوط به همین کشورهاست. این در حالی است که امروزه این کشورها با مشکل گرسنگی و سوء تغذیه روبرو هستند. آمار منتشر شده از سوی فائو (سازمان توسعه کشاورزی ملل متحد) نشان می دهد که در حال حاضر 20 درصد جمعیت این کشورها دچار سوءتغذیه اند و افزایش جمعیت در آنها به معنای افزوده شدن بر تعداد گرسنگان است.
هم اکنون بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت کره زمین دچار سوءتغذیه اند. در این رابطه تعداد زیادی از دانشمندان و متخصصان علم زراعت اعلام کرده اند که گرسنگی کنونی بشر بیشتر به دلیل توزیع ناعادلانه غذاست و چنانچه روند افزایش جمعیت ادامه یابد، بر تعداد گرسنگان افزوده می شود. این موضوع در کشورهای آفریقایی حادتر است و دلیل آن برخوردار نبودن آن کشورها از شرایط اقلیمی مناسب است.
سازمان های بین المللی نظیر سازمان ملل و فائو بر اساس نظرات کارشناسان کشاورزی، افزایش تولید غذا را تنها راه حل مشکل گرسنگی مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه می دانند. این حرف به این معناست که لازم است سرمایه گذاری بیشتری در تولید غذا انجام شود. اگر قرار باشد عرضه غذا به صورت کنونی انجام شود، این کشورها بایستی تا 30 سال آینده حداقل 60 درصد به میزان تولیدات کشاورزی خود بیفزایند و روی هم رفته در سطح جهانی طی 20 سال آینده تولید غذا باید دو برابر شود. البته اگر تولید غذا افزایش یابد، ولی افراد همچنان قدرت و توان خرید غذا را نداشته باشند، مشکل گرسنگی همچنان باقی می ماند.
در این میان افزایش تولید غلات از مهم ترین راه حل ها برای مشکل گرسنگی است.
غلات از مهم ترین گیاهان سطح زمین و تأمین کننده 70 درصد غذای مردم کره زمین است. گندم و برنج دو غله مهمند و 70 درصد انرژی مورد نیاز بشر از غلات تأمین می شود. از 350 هزار گونه گیاهی موجود در زمین تاکنون تنها 150 گونه به عنوان گونه های غذایی مورد استفاده قرار گرفته. از این تعداد تنها 15 گونه گیاهی در سطح تجارتی تولید و به بازارهای جهانی عرضه می شود. با توجه به جایگاه غلات در این گونه ها، غلات پلی بین انسان و گرسنگی است. گندم در تأمین پروتئین برای بشر با مجموع پروتئین گوشت و تخم مرغ برابری می کند. از این نظر غلات به علت ویژگی خاصشان هیچ جایگزینی در آینده نخواهند داشت.
اما موضوع این است که تمامی زمین های مناسب برای کشاورزی، زمین هایی که در آنها کشت و کار نمی شود و حتی زمین های کم استعداد همه باید زیر کشت برود. در حالی که گزارش فائو نشان می دهد سالانه پنج تا هفت میلیون هکتار از اراضی زراعی در اثر عوامل نامساعد طبیعی یا غیر طبیعی از بین می رود. عوامل اصلی که باعث از بین رفتن این زمین ها می شود عبارتند از: فرسایش، شوری آب، ایجاد بزرگراه ها و توسعه جنگل کاری ها.
اما پیش بینی می شود که تا سال 2020 در حدود 150 تا 360 میلیون هکتار از زمین های زراعی که به دلایلی کشت در آنها غیرممکن بوده قابل کشت شود.