حمیده احمدیان راد
تاریخ سکونت انسان در ایران به 200 هزار سال قبل می رسد یعنی انسان ها از دوران پارینه سنگی قدیم (عصر حجر قدیم) در فلات ایران زندگی می کردند. این موضوع با کشفیات جدید باستان شناسی در غار دربند رشی گیلان مشخص شده. دوره پارینه سنگی قدیم از حدود 2500000 تا200000 سال قبل در نظر گرفته می شود.
انسان های عصر پارینه سنگی قدیم ایران در 200 هزار سال قبل از غار دربند رشی به عنوان محل سکونت کوتاه مدت استفاده می کردند. آنها از سنگ‌های آذرین و چخماق ابزارهای سنگی مانند درفش می ساختند. باستان شناسان با کشف بقایای سنگواره های گوزن و بزکوهی دریافتند گونه های علفخوار نیز در منطقه (اطراف کوه درفک) زندگی می کردند و انسان‌های آن دوران که برای رفع گرسنگی به این جانوران نیاز داشتند می‌توانستند آنها را شکار کنند .نکته جالب دیگر کشف بقایای خرس بزرگ جثه ای در این غار است. این خرس گونه منقرض شده ای است که تاکنون کسی نمی دانسته در ایران هم زندگی می کرده است.
این کشفیات شاید چشم اندازی از زندگی سخت ساکنان اولیه ایران به دست دهد. البته برخی احتمال می دهند آغاز زندگی انسان در ایران به 200 هزار سال قبل محدود نباشد و حتی به 800 هزار سال قبل بالغ شود.
به طورکلی عصر پارینه سنگی پیش از آن که آخرین عصر یخبندان زمین پایان یابد آغازشد. انسان های عصر پارینه سنگی در دورانی زندگی می کردند که در آن زمستان ها طولانی تر و تابستان ها کوتاه تر از حالا بوده است. در سراسر سال برف نه تنها در قله کوه ها بلکه در اعماق دره ها نیز باقی می مانده است. انسان های آن دوران از سرما رنج می برده اند و اگر غاری می یافتند که می توانستند در آن از خود در برابر سرمای منجمد کننده محافظت کنند خوشحال می شدند. به همین دلیل به آنها انسان غارنشین هم می گویند هرچند که چه بسا در واقع در غار هم زندگی نمی کردند.
تا پیش از کشفیات غار دربند رشی گیلان، باستان شناسان آغاز زندگی انسان در ایران را دوره پارینه سنگی میانه یا عصری موسوم به عصر موستری می دانستند. عصر موستری به دوره صنایع ساخت ابزار سنگی از سنگ چخماق مربوط به 100 هزار سال قبل گفته می شود. انسان های دوره پارینه سنگی میانه با سفر از جایی به جایی دیگر به شکار می پرداختند و مواد غذایی جمع می کردند و شانس زیادی برای سکونت در یک جا نداشتند.
بعد از عصر پارینه سنگی میانه، عصر پارینه سنگی جدید شروع می شود. به این ترتیب عصر صنعت موستری هم به پایان می رسد و عصر صنعت جدیدتر سنگ چخماق آغاز می شود. این عصر احتمالاً از 36000 قبل شروع شده و تا 10 هزار سال قبل ادامه داشته.
مطالب مرتبط:
توانایی انسان عصر حجر که به ساخت ابزار آن دوران انجامید
راز وجود اشیای عصر حجر در قبرهای مربوط به عصر آهن