دیااکو یا به قول هرودوت دیوکس بنیان گذار پادشاهی ماد محسوب می شود. دیااکو رییس یکی از قبایل ماد و پسر فرارتس دهقان بود.
مردم طایفه دیااکو به خاطر عدل و انصافی که داشت اختلافات خود را پیش او مطرح می کردند. پس از چندی دیااکو از این کار به خاطر این که نمی توانست به کارهای شخصیش برسد استعفا کرد. دزدی و اغتشاش بالا گرفت. درنتیجه مردم جمع شدند او را پادشاه خود کردند. دیااکو هم محافظانی برای خودش معین کرد و به تقلید از درباره آشور مراسمی برای پذیرایی از مراجعان ترتیب داد. به عنوان مثال روبرو شدن با پادشاه جایز نبود و عرایض به شخص معینی داده می شد. این شاه از 708 یا به قولی از 701 الی 655 قبل از میلاد سلطنت کرد.
دیااکو با آگاهی از تهدیداتی که حول قبایل ماد وجود داشت احتمالاً از نخستین کسانی بود که نقشه وحدت مادها را مطرح کرد. در زمان او مادها به چندین ده قبیله تقسیم شده بودند و پادشاه آشور جنگ را به داخل قبایل ماد و به دماوند و کناره های کویر نمک کشانده بود. پادشاه آشور حتی از سفر به ماد 65000 اسیر به همراه خود برد و آرامیان را در نجد ایران جایگزین مادها کرد. البته دیااکو باج خود را مرتب به آشوری ها می پرداخت و ظاهراً بهانه ای به آنها نمی داد و پادشاه آشور که سیناخریب نام داشت نیز در بابل و عیلام هم گرفتار بود و همین امکان جولان بیشتری به دیااکو می داد. به این ترتیب دیااکو برای رفع تهدید آشور و همچنین اورارتو (ارمنستان کنونی) و برای حفظ موجودیت ماد در مدت مدید سلطنتش سعی کرد طوایف ماد را جمع و متحد کند.
منابع:
تاریخ ایران نوشته حسن پیرنیا
ایران از آغاز تا اسلام، تألیف پرفسور رمان گریشمن، ترجمه دکتر محمد معین، تصحیح دکتر میترا مهرآباد
مطالب مرتبط:
سرگذشت ساکنان اولیه ایران، عیلامی ها