انسان یک موجود اجتماعی است. بنابراین بیشتر ما به برقراری تماس اجتماعی و روابط احساس نیاز می کنیم. با این وصف تعریفی که می توان از احساس تنهایی ارایه داد این است: وقتی نیازمان از این نوع تماس برآورده نمی شود، احساسی پیدا می کنیم که همان احساس تنهایی است.
احساس تنهایی با تنها بودن یکی نیست. شما ممکن است تنها بودن را انتخاب کنید و بدون برقراری تماس زیاد با آدم های دیگر خوشحال زندگی کنید. از طرف دیگر هم ممکن است تماس های اجتماعی خیلی زیادی داشته باشید، یا با یک نفر در رابطه باشید یا بخشی از یک خانواده باشید و هنوز احساس تنهایی کنید. ممکن است افراد زیادی هم شما را احاطه کرده باشند اما … هنوز احساس تنهایی کنید.
احساس تنهایی می تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت روان ما به جا بگذارد. این احساس ممکن است به بروز مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی کمک کند.
البته داشتن مشکل روانی هم ممکن است باعث ایجاد احساس تنهایی در ما شود. به عنوان مثال، احتمال دارد وضعیتمان به شکلی باشد که تماس های اجتماعی را دشوار بیابیم و یا حفظ دوستی را سخت ببینیم، همچنین امکان دارد که به دلیل انگ خوردن و یا تبعیض هم احساس منزوی بودن کنیم.
برخی از افراد با هر موقعیت اجتماعی ای که دارند و با هر تعداد دوستی که دارند، احساسات عمیق و ثابتی از تنهایی دارند که از درون آنها منشأ می گیرد و ناپدید نمی شود.
دلایل بسیاری وجود دارد برای این که افراد این نوع از تنهایی را تجربه کنند. آنها ممکن است احساس کنند نمی توانند خودشان را دوست داشته باشند و یا از سوی دیگران دوست داشته شوند. یا این که ممکن است از نداشتن اعتماد به نفس رنج ببرند. این احساس دوست نداشته شدن احتمالاً به کودکی شان برمی گردد به طوری که به عنوان یک بزرگسال هم همچنان احساس دوست داشتنی نبودن را در تمام روابطشان حفظ می کنند.
گاهی اوقات هم افراد خودشان را آگاهانه یا به طور ناخودآگاه منزوی می کنند چراکه می ترسند در روابطشان صدمه ببینند. به این ترتیب فرد برای این که از خودش در مقابل جهان و از جهان در مقابل خودش محافظت کند موانعی ایجاد می کند و احساس تنهایی یک عارضه جانبی این موانع است.
اگر نوع عمیق تری از تنهایی را تجربه می کنیم ممکن است از این که خودمان باشیم دوری کنیم و زمان زیادی را صرف اجتماعی شدن کنیم. یا این که ممکن است خلاف این مسیر را بپیماییم یعنی خودمان را پنهان کنیم تا با دنیای انسان ها مواجه نشویم و احساس کنیم با آنها بی ارتباطیم. یا این که ممکن است برای فرار از احساس تنهایی مان و یا مواجهه با شرایط اجتماعی ای که نمی توانیم از آن اجتناب کنیم عادت های غیر سودمند مانند استفاده از الکل یا مواد مخدر را در خود ایجاد کنیم.