دستگاه گوارش انسان ها و سایر جانوران نقشی حیاتی در چگونگی هضم و جذب غذایی که می خورند ایفا می کند. در این مطلب حقایق جالبی درباره این دستگاه مهم بدن بیان می شود.
•دستگاه گوارش مسئول تجزیه غذایی که ما می خوریم به قطعات کوچک تر است به طوری که مواد مغذی به راحتی بتوانند جذب بدن شوند و مواد زاید دفع شوند.
•دو نوع هضم وجود دارد. یکی هضم مکانیکی است که در آن قطعات بزرگ مواد غذایی از طریق جویدن به قطعات کوچک تر تجزیه می شوند. نوع دیگر هضم، هضم شیمیایی است. در هضم شیمیایی از آنزیم ها برای تجزیه بیشتر توده غذایی جویده شده استفاده می شود. به طوری که این توده به مولکول هایی تبدیل شود که بدنمان بتواند از هم جدایشان کند و مورد استفاده قرار دهد.
•بزاق دهان ما با مرطوب کردن غذا نقشی کلیدی در هضم اولیه ایجاد می کند. مرطوب کردن مواد غذایی به جویدن مکانیکی و فرایند بلع و هضم اولیه کمک می کند. بزاق همچنین حاوی آنزیمی است که هضم شیمیایی غذاهای نشاسته ای را آغاز می کند.
•غدد بزاقی ما هر روز حدود 1.5 لیتر بزاق تولید می کنند!
•بولوس نام توده آبکی کوچک و گردی است که در نتیجه جویدن و هضم نشاسته برای بلع مهیا شده است.
•در حلق، در پشت زبان یک بافت آویزان به نام اپی گلوت وجود دارد. هنگام بلع اپی گلوت بسته می شود تا جلوی ورود غذا به نای و خفگی فرد گرفته شود.
•هنگامی که بلع انجام شد، بولوس (غذا) از میان مری به معده می رود، حدود 7 ثانیه طول می کشد تا غذا این مسیر را بپیماید.
•عضلات داخل مری شل و سفت می شوند تا فرایندی موج مانند به نام حرکت دودی ایجاد کنند. این فرایند موج مانند غذا را در لوله کوچک به پایین هل می دهد. به همین دلیل است که اگر وارونه شوید و غذایی را ببلعید، این غذا به عقب برنمی گردد.
•آنزیمی به نام پروتئاز، پروتئین ها را داخل معده و روده کوچک تجزیه می کند. آنزیمی به نام آمیلاز در بزاق، کربوهیدرات ها را تجزیه می کند و لیپاز نیز چربی ها را تجزیه می کند.
•وقتی معده بزرگسالان خالی است حجم بسیار کوچکی دارد اما می تواند گسترش یابد تا جایی که هنگامی که پر می شود 1.5 لیتر غذا را در خود جا می دهد.
•دیواره داخلی معده اسید هیدروکلریک ترشح می کند تا به کشتن باکتری ها کمک کند و همراه با آنزیم پروتئاز، در هضم غذا مساعدت کند. لایه پوشاننده سطح داخلی معده برای محافظت از خود در مقابل اسید خورنده، باید پوششی ضخیم از مخاط ایجاد کند.
•سروصداهای معده یا قار و قور شکم (borborygmi) بر اثر انقباضات عضلانی موج مانند (حرکت دودی) دیواره معده و روده کوچک ایجاد می شود. اینها حرکات طبیعی هضم هستند. ولی وقتی معده خالی است چون صدا خفه نمی شود، بلندتر و قابل توجه تر می شود.
•بعضی از جانوران مانند گاوها، زرافه ها و آهوها معده های چند قسمتی دارند (نه این که بر خلاف تصور برخی چند معده داشته باشند.) در حالی که برخی دیگر مانند اسب دریایی، پلاتی پوس و ماهیان ریه دار اصلاً معده ندارند.
•روده کوچک از اثنی عشر یا دوازده (دئودنوم)، تهی روده (ژژنوم) و دراز روده (ایلئوم) تشکیل شده است.
•بیشتر هضم و جذب مواد مغذی در واقع در روده کوچک انجام می شود. معده یک توده نیمه مایع (ماده غذایی نیمه هضم شده) به نام کیموس را به سوی دوازده عبور می دهد. آنزیم ها در روده کوچک به تجزیه ادامه می دهند تا مواد مغذی جذب جریان خون شود.
•پانکراس آنزیم هایی را برای استفاده روده کوچک ترشح می کند.
•طول روده کوچک یک مرد بزرگسال به طور متوسط 6.9 متر است در حالی که طول آن در یک زن بزرگسال به 7.1 متر می رسد.
•روده بزرگ از کورروده (سکوم)، آپاندیس، پس روده (کولون) و مقعد (رکتوم) تشکیل شده است. اینجا بخش نهایی دستگاه گوارش است. روده بزرگ آب را از ماده غذایی غیرقابل هضم باقی مانده جذب و هر ماده زایدی که مورد نیاز بدن نیست را دفع می کند.
•طول روده بزرگ تقریباً 1.5 متر (4.9 فوت) است.
•کبد برای دستگاه گوارش صفرا تولید می کند و مواد مغذی را پردازش می کند.
•کیسه صفرا، صفرای مورد استفاده برای تجزیه چربی رژیم غذایی را ذخیره می کند.
منبع: http://www.sciencekids.co.nz/sciencefacts/humanbody/digestivesystem.html
مطالب مرتبط:
دستگاه گوارش چگونه کار می کند؟