یک آتشفشان مکانی روی سطح زمین یا روی سطح ماه یا هر سیاره دیگر است که از آن سنگ مذاب، گازها و مواد تشکیل شده بر اثر فعالیت های آتشفشانی در پوسته، فوران می کنند. آتشفشان ها از نظر ساختمانی با هم متفاوتند. بعضی شکاف هایی در پوسته زمین هستند، بعضی گنبدی شکلند، بعضی هم ساختمان های کوه مانندی دارند که چاله ای در نوکشان است.
مواد آتشفشانی سنگ های مذابی در داخل پوسته زمین هستند. موقعی که این مواد از میان سطح زمین فوران می کنند، گدازه نامیده می شوند. گدازه می تواند کلفت باشد و آهسته حرکت کند، یا باریک باشد و به سرعت حرکت کند. همچنین سنگ در اشکال دیگری هم از آتشفشان بیرون می آید که شامل خاکستر (سنگ پودر شده ریزی که شبیه به دود تیره به نظر می رسد و هنگام آتشفشان بیرون می آید)، ذغال نیمسوز (گدازه های تکه تکه شده) و سنگ خارا (سنگ سبک وزنی که پر از حباب های هوا است و در فوران های آتشفشانی انفجاری شکل گرفته و می تواند روی آب شناور بماند) است.
آتشفشان ها می توانند موجب ضررهای مالی و جانی شوند.
بزرگ ترین آتشفشان روی زمین “مائونا لوآ” Mauna Loa در هاوایی است. ارتفاع مائونا لوآ از کف دریا تا قله اش حدود شش مایل (10 کیلومتر) است (از سطح دریا حدود چهار کیلومتر ارتفاع دارد). همچنین این آتشفشان بیش از هر آتشفشان دیگری حجم دارد و حجم آن 10200 مایل مکعب یا 42500 کیلومتر مکعب است.
بزرگ ترین آتشفشان منظومه شمسی ما احتمالاً “المپوس مونس” Olympus Mons در سیاره مریخ است. این آتشفشان عظیم 27 کیلومتر یا 17 مایل ارتفاع دارد و بیش از 320 مایل یا 520 کیلومتر عرض آن است.