محمدرضا کریمی
آثار نقاشی تقلبی و ساختگی، کلاهبرداری و فریبکاری های آشکار تاریخ نقاشی را کدر و تاریک کرده. حتی سیاه تر از گردی که در طول قرن ها بر روی آثار هنری انباشته شده و آنها را چرکین کرده است. با تمام اینها رسیدن به کنه یک اثر هنری و شناسایی نسخه اصلی برای بازسازی و ترمیم آثار هنری حیاتی است.
در دهه های اخیر، استادان هنر، متخصصان آثار هنری، دادگاه ها و کسانی که آثار هنری را ترمیم می کنند، برای تعیین ترکیب شیمیایی مواد رنگی آثار هنری به طور فزاینده ای به تکنیک های علمی اتکا می کنند. آنها به این وسیله می خواهند ثابت کنند که یک اثر هنری چه موقع، کجا و به وسیله چه کسی آفریده شده است. با به کارگیری همین تکنیک مشخص شد که یک تابلوی نقاشی به ظاهر قدیمی به نام باکره و کودک اثری تقلبی مربوط به دهه 1920 میلادی است. چراکه این نقاشی حاوی رنگ نیلی پروسی (فرنگی) است که در قرن 18 میلادی و مدت ها بعد از این که نقاشی اصلی کشیده شده ابداع شده است. پردازش شیمیایی نمونه های برداشته شده از نقاشی می تواند نمایه مولکولی مفیدی را فراهم می کند. اما این به معنی وارد آوردن آسیب فیزیکی به اثر هنری است.
روش های دیگر با به کارگیری فلورسانس اشعه ایکس، اسکن میکروسکوپی الکترون و طیف سنجی مادون قرمز به استادان و تکنسین ها کمک کرده تا به عمق نقاشی های قدیمی راه بیابند. اما این روش ها ممکن است زمان بر باشند و کار زیادی ببرند.
یک مطالعه نشان می دهد که چگونه امواج صدا می تواند تعدادی از ترکیبات رنگی معدنی و غیرآلی را با استفاده از طیف نمای مادون قرمز فوتواکاستیک تبدیل فوریه (PAIR) شناسایی کند. بخشی از این فرایند مدیون کشفی است که الکساندر گراهام بل در سال 1880 انجام شد. گراهام بل نشان داد که تاباندن یک پرتو میزان نور بر روی یک شیء می تواند موج صوتی ظریفی ایجاد کند.
محققان با استفاده از لیزر آرگون- یون PAIR توانسته اند طیف وسیعی از رنگ های معدنی مرسوم و معمولی شامل چهار آبی، سه سبز، دو زرد و سه قهوه ای را شناسایی کنند.
به این ترتیب نمونه هایی ریزی از نقاشی که بعداً می تواند به نقاشی برگردانده شود با پرتو لیزر گرم می شوند. این گرما تغییری در فشار ایجاد می کند و امواج صوتی کوچکی را می سازد که به وسیله یک میکروفون فوق حساس گرفته می شود. هر ترکیب رنگی یک نمایه صوتی متفاوت دارد که آن را از بقیه ترکیبات جدا می کند. از آن جایی هم که نمونه ها در طول فرایند آسیب نمی بینند، محققان می توانند چند بار آنها را مورد آزمایش قرار دهند. امتیاز ویژه ای که همه روش های تجزیه و تحلیل ندارند.
وضع نقاشی ها، ترکیبات رنگی آنها، لعاب و غیره در کنار شرایط آفرینش اثر به طورقطع به نحوه انبار کردن و یا نحوه نگهداری آنها و نیز نمایش طولانی مدتشان هم بستگی دارد. محققان می گویند بدون داشتن فهمی کامل از واکنش های مواد شیمیایی دست اندرکار در آثار هنری، تلاش برای حفاظت از آنها به آسیب رسانی بیشتر به این آثار منجر می شود. به طوری که رهاکردنشان بدون ترمیم بهتر است. محققان می گویند که این قرائت های ساده را می توان در پایگاه داده ها جمع آوری کرد و در آینده آنها را به عنوان یک مرجع مورد استفاده قرار داد.