محمدرضا کریمی
بهترین دوست انسان احتمالاً دشمن سرسخت حیات وحش است. سگ هایی که صاحبانشان آنها را آزاد می گذارند با خشم و کینه خود حیات وحش را ویران می کنند و زندگی گونه های دیگر جانوری را به مخاطره می اندازند. این سگ ها به شکار جانوران دیگر می پردازند، با حملات پی در پی آنها را عاجز و خسته می کنند و بیماری هایشان را به آنها منتقل می کنند.
مدتی است که اثرات سوء حضور گونه های غیربومی بر اکوسیستم طبیعی مناطق مختلف مشخص شده است. اما معمولاً نسبت به سگ ها چنین دیدی وجود ندارد.
سگ ها در همان جاهایی یافت می شوند که انسان ها هستند. انسان ها غالباً سگ ها را دوست و همراه خود می دانند بنابراین تمایل دارند از اثرات سوء آنها بر حیات وحش چشم پوشی کنند.
این درحالی است که برای نشان دادن تأثیرات منفی سگ ها بر حیات وحش به نمونه های زیادی می توان اشاره کرد. از جمله این که حضور سگ ها در مناطقی به کاهش میزان جمعیت آهوها می انجامد. یا در بعضی مناطق گونه های حیات وحش وقتی می بینند سگی همراه انسان راه می رود، به انسان نزدیک نمی شوند.
همچنین سگ های شکاری احشام را تعقیب و شکار می کنند و به جمعیت پستانداران کوچک مانند خرگوش ها تلفات زیادی وارد می کنند. آنها همچنین به مثابه حامل بیماری هاری میان انسان ها و جانوران دیگر عمل می کنند. در رابطه با شیوع بیماری میان موش خرماهای پاسیاه و مرگ و میر آنها در منطقه دیگری از آمریکا در دهه 60 شمسی سگ های ولگرد مقصر دانسته شدند.
چندی پیش یک محقق با بررسی سه گونه جانوری درحال انقراض آسیای مرکزی به نقش سگ ها در بروز وضعیت نامناسب آنها پی برد. گوسفند وحشی، غزال و بزکوهی سه گونه در حال انقراض آسیای مرکزی هستند و این دانشمند متوجه شد که سگ هایی که آزادانه می گردند عامل نرخ زیاد مرگ و میر و ایجاد جراحت در میان آنها هستند.
به این ترتیب سگ ها که شمارشان در سراسر جهان 500 میلیون قلاده تخمین زده می شود نسبت به گرگ ها و سایر شکارچیان بالای زنجیره غذایی زیان بیشتری به حیات وحش و احشام وارد می کنند.
همچنین با روش تست ژنتیکی مشخص شده که برخلاف تصور، سگ ها مسئول کشتن احشام در منطقه کوهستانی باسک هستند نه گرگ ها. منطقه باسک مابین اسپانیا و فرانسه واقع است. سگ های ولگرد عامل کشتار گوسفندان اهلی در کوه های پیرینه، در اواسط دهه 1990 نیز بوده اند.
وضعیت احتمالاً در حال حاضر بدتر هم شده است.
در برخی کشورها با وجود این که قوانین اجازه مجازات صاحبان سگ هایی که گونه های حیات وحش را شکار می کنند را می دهد اما واقعیت این است که ناقضان این قوانین به ندرت مجازات می شوند چراکه نهادهای های اجرایی دستشان کوتاه است.
طبیعی است که این یافته ها خوشایند صاحبان سگ ها نیست. اما شاید با بهره گیری از برنامه های مختلف از آموزش سگ ها گرفته تا واکسیناسیون بتوان از تأثیرات سوء سگ ها بر طبیعت کاست.
برخی افراد از این که سگشان با غضب گلوی پرنده ای را می گیرد خوشحال می شود. درحالی که محققان می گویند بهتر است انسان ها در این مواقع به جای پافشاری روی عقاید اشتباهشان آنها را تغییر دهند.
منبع: http://www.reuters.com/article/2011/02/05/us-dogs-wildlife-idUSTRE7141QB20110205