محمدرضا کریمی
دکتر داروساز
برای درمان چاقی گذاشتن وقت کافی و بررسی همه جانبه موضوع اهمیت دارد. چند نکته مهم در این رابطه عبارتند از:
-راهبردهای متداول کنترل وزن مؤثر بوده و امکان نگهداری کاهش وزن تا چهار سال وجود دارد (یا حتی بیشتر به کمک جراحی).
-کاهش متوسط وزن بدن به میزان پنج تا ده درصد منافع زیادی از جمله، کاهش خطر بیماری های قلبی- عروقی، کنترل مرض قند، بهبود ایست تنفس حین خواب، افزایش تحرک، بهینه شدن باروری و ارتقای کیفیت زندگی را در پی دارد.
-کاهش خفیف وزن بدن می تواند میزان بروز مرض قند را در افراد پرخطر کاهش دهد.
مبنای تمام درمان های کاهش وزن و نگهداری آن، داشتن یک برنامه تغییر رفتاری برای عوض کردن الگوهای تغذیه ای و افزایش فعالیت است. کم کردن دریافت انرژی به میزان 600-500 کیلو کالری در روز به کاهش وزن کمک می کند و راه دستیابی به آن کاهش مصرف چربی های اشباع شده و افزایش مصرف فیبرهای غذایی و کربوهیدرات های با قند کم است. در صورت تمایل می توان مصرف پروتئین را نیز افزایش داد. رژیم غذایی ای که برای کاهش وزن بیمار تجویز می شود باید برای وی مطلوبیت داشته، منطبق با عادات غذایی او بوده و همراه با تغییرات کوچک و تدریجی باشد تا در نهایت میزان دریافت انرژی را کاهش دهد.
فعالیت را باید افزایش داد. برای این کار می توان راهکارهایی برای افزایش موردی فعالیت های روزمره مثل پیاده روی به محل کار، از پله بالا رفتن و پیاده روی تا ایستگاه مترو را در نظر گرفت و یا برنامه اختصاصی ورزشی تجویز کرد. استفاده از ابزارهای کمکی مثل گام شمار کمک کننده است و تجویز ورزش و فعالیت های بدنی از سوی پزشک اثربخش تر خواهد بود.
درمان های اضافی وقتی تجویز می شوند که بیماران دارای نمایه توده بدنی بالای 27، با روش اصلاح شیوه زندگی به کاهش وزن دست نیابند یا دچار مشکلات پزشکی همزمان، نظیر مرض قند، عوامل خطر قلبی- عروقی، ایست تنفس حین خواب یا آرتریت شده باشند.
درمان های اضافی مورد نظر عبارتند از: دارو درمانی، استفاده از جایگزین های غذا، رژیم غذایی بسیار کم کالری و جراحی چاقی در کسانی که نمایه توده بدنی بالای 35 و ناتوانی های همراه با آن را دارند. تعیین نسبت بیمارانی که نیاز به درمان اضافی دارند مشکل است. این امر بستگی کامل به نوع برنامه اصلاحی شیوه زندگی و درجه پایبندی بیمار به آن، شدت عوارض و بیماری های مربوط به چاقی دارد. تخمین زده می شود که 30-25 درصد افراد چاق نیاز به درمان های اضافی داشته باشند.