محمدرضا کریمی
دکتر داروساز
آکنه در محل هایی مثل دست، صورت، سینه، پشت و قسمت فوقانی بازوان جاهایی که غدد چربی کاملاً خوب تشکیل شده اند بیشتر دیده می شود.
آندروژن (هورمون مردانه) نقش مهمی در تشکیل آکنه دارد و در کسانی که عقیم هستند معمولاً آکنه بروز نمی کند. برخی باکتری ها نیز در تولید التهاب ناشی از آکنه نقش مؤثری دارند. تعدادی از متخصصان نیز معتقدند که بعضی از مواد از جمله شکلات، آجیل و شاید پنیر ترشحات غدد چربی را تحریک می کنند. علاوه بر این تأثیر آب و هوا و نیز عوامل اضطراب زا همچنین مواد شیمیایی و برخی داروها را نیز نباید نادیده گرفت. شست و شوی موضع با آب و صابون ملایم برای یک تا دو بار در روز کفایت نموده و زیاده روی در آن نتیجه عکس خواهد داشت.
برای درمان آکنه روش های متعددی مطرح شده که مهم ترین آنها عبارتند از:
1-درمان با آنتی بیوتیک ها
2-درمان هورمونی
3-درمان با کورتیکوستروئیدها
4-درمان با مواد کراتولیتیک (لایه بردار)
آنتی بیوتیک های مورد مصرف در آکنه عبارتند از تتراسایکلین ها (مخصوصاً تتراسایکلین و مانیوسایکلین)، اریترومایسین و کلیندامایسین.
به دلیل عواض جانبی سیستمیک آنتی بیوتیک ها (مثل عوارض گوارشی) معمولاً ترجیح داده می شود که به صورت موضعی به کار برده شوند.
در هورمون درمانی از فراورده های ضد بارداری خوراکی که مقدار استروژن آنها بالا است برای درمان آکنه استفاده می شود. درمان کورتونی نیز می تواند در چند هفته اول آکنه را بهبود دهد. لیکن مصرف بیش از اندازه کورتیکوستروئیدها سبب وخیم تر شدن بیماری می گردد. در درمان آکنه از مواد کراتولیتیک مختلفی می توان استفاده کرد (مثل گوگرد کلوئید، رزورسینول و اسید سالیسیلیک) و نیز بنزوئیل پراکساید. ویتامین A به دلیل عوارض جانبی آن و ایجاد حالت التهاب و سرخ شدگی پوست لازم است با احتیاط فراوان و زیر نظر پزشک متخصص مصرف شود. باید به بیمار توصیه شود که هنگام مصرف آن در معرض نورخورشید قرار نگیرد و در شب از دارو استفاده کند.