دکتر مونا زارع
سلول ها در پاسخ به تغییرات محیط اطرافشان می توانند خود را تغییر دهند. هیپرتروفی یکی از این پاسخ ها است. هیپرتروفی به افزایش اندازه سلول ها گفته می شود که منجر به افزایش اندازه عضو نیز می شود. (در مقابل، به افزایش تعداد سلول ها هیپرپلازی می گویند.) به بیان دیگر در هیپرتروفی خالص هیچ سلول جدیدی به وجود نمی آید و فقط سلول ها بزرگ تر شده اند و این افزایش حجم به دلیل افزایش سنتز (ساخت) اندامک ها و پروتئین های ساختمانی رخ می دهد. هیپرتروفی زمانی رخ می دهد که سلول ها قادر به تقسیم شدن نیستند (ولی هیپرپلازی یا افزایش تعداد سلول ها نوعی سازش است در سلول هایی که قادر به تکثیر هستند).
هیپرتروفی می تواند فیزیولوژیک یا پاتولوژیک باشد (فیزیولوژیک باشد یعنی در شرایط طبیعی بدن رخ دهد ولی پاتولوژیک باشد یعنی در شرایط غیرطبیعی و آسیب شناختی رخ داده باشد).
هیپرتروفی و هیپرپلازی می توانند همراه هم رخ دهند و مشخصاً هر دوی آنها سبب بزرگ تر شدن عضو می شود. به عنوان مثال در دوران حاملگی به طور طبیعی به دلیل تحریک عضلات صاف رحم به وسیله هورمون استروژن، هم هیپرتروفی هم هیپرپلازی عضلات صاف رخ می دهد و هردوی این فرایندها با هم به بزرگ شدن رحم کمک می کنند.
اما سلول های عضله اسکلتی فقط می توانند دچار هیپرتروفی شوند (فقط بزرگ شوند). زیرا در دوران بزرگسالی این سلول ها توانایی تقسیم شدن ندارند. به عنوان مثال یک وزنه بردار حرفه ای فقط هنگامی می تواند به فیزیک بدنی مطلوب دست پیدا کنند که تک تک سلول های عضلانی اسکلتی وی از طریق افزایش کار دستخوش هیپوتروفی شوند (به عبارت دیگر تعداد سلول های عضلانی این ورزشکار هرگز افزایش نمی یابد و فقط اندازه آنها بزرگ تر می شود.) مثال پاتولوژیک (آسیب شناختی) هیپرتروفی، بزرگ شدن قلب است که در نتیجه افزایش فشار خون یا تنگی دریچه آئورت رخ می دهد.
سازوکار دقیق هیپرتروفی هرچه که باشد، برای افزایش توده سلولی حدی وجود دارد که پس از آن حد، بزرگ شدن توده عضلانی به عنوان مثال نمی تواند افزایش نیاز عملکردی را جبران کند.
عواملی که هیپرتروفی را محدود می کنند به طورکامل شناخته نشده اند. به عنوان مثال ممکن است علت آن محدودیت خون رسانی، محدودیت تولید انرژی و … باشد.