حمیده احمدیان راد
افراد زیادی با مهارت های گوناگون برای روزنامه های بزرگ کار می کنند.
هر چه روزنامه بزرگ تر باشد، تعداد کارمندان و تقسیمات شغلی بیشتر می شود
در روزنامه مانند هر سازمانی یک بخش اداری و مالی وجود دارد. روزنامه ها بخش فنی دارند که کارهای مربوط به جنس و قطع کاغذ و چاپ و… را انجام می دهد. بخش آگهی ها وظیفه گرفتن و تنظیم آگهی را به عهده دارد. روزنامه ممکن است متعلق به یک شخص، حزب و یا دولت باشد.
به صاحب روزنامه صاحب امتیاز می گویند. در بعضی از روزنامه های بزرگ مدیر عامل و هیأت مدیره بر نحوه کار روزنامه نظارت می کنند، برای آن سیاست گذاری می کنند و مدیر مسئول را انتخاب می کنند. صاحب امتیاز برای روزنامه مدیر مسئول انتخاب می کند. مدیر مسئول مسئولیت تحریریه و بقیه بخش های روزنامه را به عهده دارد و به خاطر مطالبی که در روزنامه چاپ می شود مقابل دادگاه پاسخگوست.
سازمان خبری روزنامه زیر نظر سردبیر یا شورای سردبیری اداره می شود. سردبیر بین گروه های خبری با هم و نیز صفحات داخلی ارتباط و هماهنگی به وجود می آورد. در صورتی که بین گروه ها و یا دبیران و نیز خبرنگاران با دبیران اختلافی بروز کند، سردبیر این اختلافات را حل می کند. وی گروه ها را در جهت حرکت در یک مسیر و واکنش به یک رویداد هماهنگ می کند. وی همچنین در تهیه و تنظیم خبر و گزارش و انتخاب موضوع در چارچوب سیاست های روزنامه به خبرنگاران کمک می کند. شیوه مواجهه سردبیر می تواند به کارکنان تحریریه انگیزه و تحرک بیشتری بدهد. صفحات روزنامه به محض آماده شدن به نزد سردبیر فرستاده می شوند. وی مطلب را تأیید می کند یا دستور انجام تغییراتی بر روی آنها را می دهد و یا حتی دستور می دهد که مطلبی از صفحه خارج شود. مطالب پس از تأیید توسط سردبیر به دفتر مدیر مسئول فرستاده می شود. پس از امضای نهایی مطالب توسط مدیر مسئول مطالب به چاپخانه ارسال می شوند.
برای سهولت کار، تحریریه به بخش های مختلف تقسیم شده که سرویس نام دارند. هر سرویس را دبیر اداره می کند. هر سرویس در حوزه خاصی تخصص دارد. روزنامه ها معمولاً به سرویس های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، ورزشی، فرهنگ و اندیشه، هنری، حوادث، شهرستان ها و بین الملل تقسیم می شوند. برخی از روزنامه ها سرویسی به نام سرویس گزارش هم دارند. روزنامه های هستند که به حوزه های خاصی اهمیت می دهند. مثلاً یک روزنامه بیشتر به مباحث اقتصادی می پردازد. دبیران سرویس هم در حوزه کاری خود اختیارات زیادی دارند. در روزنامه ها دبیر بر کارهای خبرنگارانش نظارت می کند. وی کارهایی مثل انتخاب عکس، تصحیح محتوای خبر، جهت دهی برای نحوه دنبال کردن موضوع را انجام می دهد و گاهی نوع سؤالاتی را که خبرنگار می پرسد را نیز تعیین و یا تأیید می کند.
معمولاً دبیر سرویس و گاهی سردبیر موضوعی را به خبرنگار می دهند. گاهی هم خود خبرنگار سوژه ای را پیشنهاد می کند. آنگاه خبرنگار این سوژه را در حوزه های خود و یا با پرس وجو از افراد مطلع دنبال می کند. وی وقتی خبری به دست می آورد به سرعت آن را می نویسد. در صورت لزوم اطلاعاتی از سابقه خبر و نیز اخبار خبرگزاری ها و اینترنت را هم به آن می افزاید و به دبیر سرویس می دهد. وی در صورت لزوم عکاس همراه خود می برد تا ازصحنه های جالب و یا اشخاص عکس بگیرد. دبیر سرویس خبر را می خواند و اگر لازم باشد از خبرنگار می خواهد اطلاعات دیگری به خبر بیفزاید یا پیگیری های دیگری انجام دهد. سپس مطلب به دست ویراستار می رسد. وی هر جا تشخیص دهد جملات را از نظر دستوری و املایی تغییر می دهد. بعد مطلب به بخش حروفچینی می رود. مطلب پس از تایپ توسط حروفچین به بخش تصحیح فرستاده می شود. در این بخش مطالب حروفچینی شده غلط گیری می شوند و با نسخه اصلی مطابقت داده می شوند. وقتی خبرهای یک صفحه آماده شدند به بخش صفحه بندی می روند. تا همین چند سال پیش در ایران صفحه بندی به صورت دستی انجام می شد ولی حالا از طریق رایانه صورت می گیرد. صفحه بند بر اساس اولویت هایی که دبیر تعیین کرده مطالب را به بهترین شکل در صفحه می چیند. تیترهای صفحه و اندازه آنها تعیین می شود و عکس ها سر جایشان قرار می گیرند. وقتی صفحه کامل شد به نزد سردبیر فرستاده می شود و پس از تأیید وی به دفتر مدیر مسئول ارسال می شود و آن وقت به چاپخانه می رود.
معمولاً در روزنامه های بزرگ روزانه یک یا دو بار جلسه دبیران با حضور سردبیر و گاهی مدیر مسئول تشکیل می شود. در این جلسات درباره خبرها و گزارش ها بحث می شود و اولویت مطالب و تیترها برای چاپ مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین سوژه های جدیدی پیشنهاد می شود و تیترهای صفحه اول مشخص می شوند.