حمیده احمدیان راد
در هر رشته DNA مجموعه ای از دستورالعمل ها به نام ژن ها قرار دارند. این ژن ها هستند که ویژگی های فیزیکی جانوران یا انسان ها را تعیین می کنند. ژن ها برای همه انسان ها یکسان هستند بنابراین همه انسان ها ژن های یکسانی را به ارث می برند. اما این آلل ها هستند که تعیین می کنند ژن ها چگونه در یک فرد بروز پیدا کنند و آشکار شوند.
به عنوان مثال این که رنگ چشم داریم به ژن ها مربوط است اما این که چه رنگ چشمی را از والدینمان به ارث می بریم به وسیله آلل ها تعیین می شود.
آلل ها به صورت جفت هستند. به عبارتی موجودات زنده برای هر صفت دو آلل دارند. (به عنوان مثال آلل قهوه ای و آبی برای چشم در یک نفر.) یک آلل روی یک کروموزوم و آلل دیگر روی کروموزوم دیگر قرار دارد. ما یک الل را از مادر و آلل دیگر را از پدرمان به ارث می بریم.
تفاوت آلل ها و ژن ها در این است که ژن ها جفت نیستند چراکه چنان که گفته شد ژن ها در همه انسان ها یکسان هستند. به همین دلیل که گفته شد یک جفت آلل فنوتیپ های متضاد به وجود می آورند اما این موضوع درباره ژن ها صادق نیست.
قانون وراثت مندل فرایندی که طی آن یک آلل انتقال می یابد را فرمول بندی کرده است.
چنان که گفته شد موجودات زندهدو آلل برای هر صفت دارند. به وضعیتی که دو آلل متفاوت برای یک صفت وجود داشته باشد هتروزیگوت گفته می شود. در نوعی از هتروزیگوت یکی از دو آلل غالب است و دیگری مغلوب و در نتیجه آلل غالب آشکار می شود و آلل مغلوب پنهان. به عنوان مثال، در انسان آلل برای رنگ چشم قهوه ای غالب است و آلل برای رنگ چشم آبی مغلوب است.
غالب بودن رنگ قهوه ای بر رنگ آبی در چشم یک نمونه از تسلط کامل است. در روابط هتروزیگوتی که در آن هیچ کدام از آلل ها غالب نیستند اما هر دو به طور کامل آشکارند، وضعیت هم بارز گفته می شود. نمونه وضعیت هم بارز، به ارث رسیدن گروه خونی AB است.
وقتی یک آلل به طور کامل بر دیگری مسلط نیست وضعیت تسلط ناقص است. رنگ صورتی به ارث رسیده از گل لاله تسلط ناقص است.
نتیجه
-ژن ها برای همه انسان ها یکسان هستند و همه انسان ها ژن های یکسانی را به ارث می برند. اما این آلل ها هستند که تعیین می کنند ژن ها چگونه در یک فرد بروز پیدا کنند و آشکار شوند. به عنوان مثال این که ما چه رنگ چشمی را از والدینمان به ارث ببریم به وسیله آلل ها تعیین می شود.
-آلل ها به صورت جفت هستند. (به عنوان مثال آلل قهوه ای و آبی برای چشم) اما جفت بودن در مورد ژن ها صادق نیست. در نتیجه یک جفت آلل فنوتیپ های متضاد تولید می کنند ولی این را نمی توان به ژن ها هم تعمیم داد.
منابع:
http://www.differencebetween.net/science/difference-between-gene-and-allele
http://biology.about.com/od/geneticsglossary/g/alleles.htm
http://sciencelearn.org.nz/Contexts/Uniquely-Me/Science-Ideas-and-Concepts/Genotype-and-phenotype
مطالب مرتبط