حمیده احمدیان راد
سولار ایمپالس Solar Impulse هواپیمای دوربردی است که با انرژی خورشید کار می کند و پروژه ای اروپایی محسوب می شود. این هواپیما آزمایش موفقیت آمیزی را در کشور سوییس پشت سر گذاشته است.
سولار ایمپالس، هواپیمایی که تنها با انرژی خورشیدی و بدون استفاده از حتی یک قطره سوخت پرواز می کند
برتراند پیکارد که هدایت پروژه را به عهده داشت و در سال 1999 کمک خلبان اولین پرواز بدون توقف یک بالن به دور جهان بود می گوید:«تا به حال هیچ هواپیمایی از این نوع، به این بزرگی، این قدر سبک و با استفاده از چنین انرژی کمی در جهان به پرواز درنیامده است.»
در طول پرواز 90 دقیقه ای آزمایشی سولار ایمپولس، این هواپیما با کج کردن آرام بال های سفید و سیاهش که به پهنای جمبوجت 747 است، گردش ها و چرخش هایی را انجام داد. این هواپیما تقریباً یک مایل برفراز ییلاقات سوییس بالا رفت. هوا در زمان پرواز آفتابی بود و باد کمی می وزید. هدف بعدی این است که این هواپیما بتواند هم در روز و هم در شب بدون سوخت کار کند.
به کارگیری این هواپیماهای سبک وابسته به انرژی خورشیدی فایده های زیادی دارد. اما بزرگ ترین فایده اش در حفظ محیط زیست است.
تاکنون پرواز به دور دنیا با این هواپیما غیرممکن به نظر می رسید. اما پرواز آزمایشی آن را باورکردنی کرده است. برخی این پرواز را یادآور روزهای اولیه پرواز هواپیماهای سرنشین دار و پروازهای آزمایشی برادران رایت می دانند. این دو برادر هم در سال 1903 از سرعت ها و مسافت های کم شروع کردند.
ویلبر و الیور رایت بعد از سال 1905 از جست وخیزهای کوچک به پروازهای طولانی تر و سرعت متوسط بالای 30 مایل در ساعت (48 کیلومتر در ساعت) رسیدند که کمی آهسته تر از سولار ایمپالس است.
این در حالی است که برخی از شرکت های هواپیمایی هم می گویند که مسئله در زمینه هواپیماهایی که با انرژی خورشیدی کار می کنند این است که هنوز می خواهند در آسمان باقی بمانند. در حالی که لازم است سریع هم حرکت کنند.
به طورکلی کارشناسان هوانوردی آینده روشنی را برای پرواز هواپیماها با انرژی های تجدیدپذیر پیش بینی می کنند. حتی برخی از آنها عقیده دارند که سوخت هایی که از گیاهانی مثل جلبک و یا سایر منابع به دست می آید ممکن است نسبت به انرژی خورشیدی موفق تر عمل کنند.
لازم به ذکر است که به پرواز درآوردن هواپیمایی که با انرژی خورشیدی کار می کند موضوع جدیدی نیست. در سال 1980 یک هواپیمای خورشیدی فوق سبک با یک خلبان پرواز نمایشی کوتاهی، در یک منطقه مسطح انجام داد. در سال 1981 نیز یک خلبان پرواز پنج ساعته ای را از فرانسه به انگلیس انجام داد. اما در میان اینها پروژه پیکارد بسیار بلند پروازانه و امیدوار کننده محسوب می شود.
هانس وبر رییس شرکت بین المللی حمل و نقل هوایی که مقرش در سن دیگو است می گوید:«انرژی خورشیدی چگالی انرژی کافی ای ندارد تا به طور عادی و منظم و در زمان معقول انرژی هواپیماها را تأمین کند. با هواپیماهای خورشیدی موضوع تنها این است که تنها در آسمان بمانیم نه این که سریع به همه جا برویم.»
پیکارد به همراه یک کمک خلبان قرار است با استفاده از تقریباً 12000 سلول خورشیدی، باتری های لیتیوم قابل شارژ و چهار موتور الکتریکی، این هواپیما را به دور جهان بگردانند. آنها به طور منظم توقف هایی خواهند داشت تا بعد از دوره های طولانی پرواز جلوی انقباض ماهیچه هایشان را بگیرند و هواپیمایشان را به مشتاقان نشان دهند.
ناوبری این هواپیما زمان خواهد گرفت. با موتورهایی که تنها 40 اسب بخار انرژی تولید می کنند، هواپیما مثل موتور گازی و با سرعت متوسط 70 کیلومتر در ساعت در آسمان حرکت می کند. سفر به پنج مرحله تقسیم می شود و هواپیما در هر مرحله برای بیش از پنج روز در هوا خواهد بود.
صدای بلند چهار پروانه هواپیمای سوییسی هم این نگرانی را در طراحان به وجود آورده که این صدا باعث حواس پرتی خلبانان شود.
پرسش هایی که وجود دارد هم این است که آیا هواپیما انرژی کافی خواهد داشت که پرواز کند و پرسش دوم این است که آیا توانایی به زمین نشاندن این هواپیما را دارند و هواپیما قابل کنترل است یا نه.
موقعی که هواپیما بخواهد به دور جهان سفر کند، شرایط سنجیده می شود تا اطمینان حاصل شود که در بهترین آب و هوا پرواز می کند. کارکنان زمینی هم در هر توقف آماده خدمات رسانی هستند.