حمیده احمدیان راد
سال هاست به شنیدن این جمله عادت کرده ایم که ایرانیان نمى توانند کار تیمى انجام دهند. اما موفقیت قابل تحسین تیم هاى ورزشى جوانان و نوجوانان ایرانى در ورزش های تیمی نظیر والیبال و بسکتبال در سطح جهانى، خلاف این ادعا را ثابت کرد. دریافت مدال در رشته هاى ورزشى اى که کار تیمى در آن حرف اول را مى زند، نشان می دهد ایرانیان مى توانند کار تیمى را در حد اعلاى آن انجام دهند. آنها این توانایى خود را قبلاً در سطح مسابقات روبوکاپ نیز نشان داده بودند.
موفقیت هاى ورزشکارانمان در ورزش های تیمی از آن جهت ارزشمند است که همیشه یکى از نشانه ها براى اثبات این که ایرانیان نمى توانند کارى تیمى انجام دهند، ناتوانى آنها در کسب موفقیت در رشته هاى ورزشى تیمى عنوان مى شد. این پیروزى ها موضوع دیگرى را نیز ثابت کرد و آن این که نسل جوان و نوجوان ما بهتر از نسل هاى پیشین با هم کار مى کنند.
جامعه شناسان مى گویند از آن جا که ایرانیان در گذشته به شکل عشایرى زندگى کرده اند، کار تیمى در فرهنگ ایرانى، فرهنگى ریشه دار است اما هنگامى که جامعه ایران وارد عصر جدید شد، ایرانیان نتوانستند از این فرهنگ به خوبى استفاده کنند. این درحالى است که امروزه، اثر بخشى بیشتر فعالیت ها منوط به کارهاى تیمى دانسته می شود.
سینا امیرى کارشناس مدیریت، انجام کار تیمى را وابسته به توانایى مدیر مى داند. وى مى گوید: «کار تیمى کارى پیچیده و از روش هاى جدید مدیریتى است. کار تیمى صرفه اقتصادى بسیار بالایى دارد. بنابراین مدیران شرکت هاى بزرگ کارکنانشان را وادار مى کنند به صورت تیمى کار کنند و این موضوع به حدى براى آنها مهم است که اگر فردى نتواند کارش را در قالب تیم به خوبى انجام دهد از آن کار کنار گذاشته مى شود. البته شرکت هاى بزرگ امکان جایگزینى افراد را دارند. در یک تیم افرادى با مهارت هاى مختلف، براى رسیدن به هدف مشترک مشخصى کار مى کنند. در یک تیم در واقع تنها آدم ها مهم نیستند بلکه مهم این است که افرادى با مهارت هاى مختلف در قالب تیم خوب چیده شوند.»
وی می افزاید:«بعضی از اشکالاتی که موجب می شود کار تیمی به خوبی انجام نشود مدیر است. این که مدیری از این بترسد که اگر افرادى با هوش تر و قوى تر از خودش برایش کار کنند توانایی خودش زیر سؤال برود. در صورتى که یک اصل مدیریتى به مدیران پیشنهاد مى کند که اگر مى خواهند در کار خود پیشرفت کنند، باید افراد باهوش تر را به کار گیرند و بعد با مهارت از کار آنها استفاده کنند. حکایت کار تیمى مثل دندانه هاى یک شانه است. اگر تعدادى از دندانه ها بلند باشد فایده اى ندارد.
ژاپنى ها که از نظر انجام کار تیمى مشهورند تیم هایشان شانه هایى با دندانه هاى مساوى است و در نتیجه تیم هایشان عملکردى هماهنگ دارند و خروجى کار آنها هم مناسب است. در حالى که ما انبوهى از افراد نخبه و با استعداد و تعداد زیادى المپیادى داریم که چون در قالب تیم به خوبى در کنار یکدیگر قرار نمى گیرند، استعداد آنها به نتیجه مورد انتظار منتهى نمى شود.
به عنوان مثال ما تعداد زیادى المپیادى در رشته هاى رایانه داریم ولى همچنان سیستم هاى رایانه اى ما قوی نیستند.
درحالى که کشورى مانند فرانسه به اندازه ما المپیادى ندارد ولى طورى آنها را چیده است که در عرصه رایانه سیستم هاى بسیار قوى دارد. به عبارتى آنها براى دندانه هاى شانه هاى خود پایه هاى محکمى درست کرده اند.»
کارشناسان یکى از اشکالات دیگر مدیریت ایرانى را توجه زیاد مدیران به کنترل کارکنان و جزئیات غیرضرورى مى دانند. مدیران ایرانى مدام بر کار کارکنانشان نظارت مى کنند و درباره آنها اظهار نظر مى کنند. در حوزه مسئولیت تک تک افراد وارد مى شوند و به آنها امر و نهى مى کنند. علت این نوع رفتار این است که مى ترسند کارکنانشان اشتباه کنند، کارها به نتیجه مورد نظر منتهى نشود، کارها سامان خود را از دست بدهد و در نهایت مدیر کارش را از دست بدهد.
همین شکل مدیریت که به معنى بى اعتمادى به کارکنان است، روحیه تیم را خراب مى کند و منجر به این مى شود که اهداف مورد نظر به دست نیاید. این در حالى است که کارشناسان تأکید مى کنند در زمینه کار تیمى مدیر تنها باید مهارت سازماندهى افراد را داشته باشد.