حمیده احمدیان راد
پس از آزمایش هواپیمای جاده روی ترافوجیا ترنسیشن ( Terrafugia Transition ) که در سال 2009 انجام شد، حالا برنامه های یک آژانس تحقیقاتی آمریکایی موسوم به دارپا که در زمینه طرح های پیشرفته دفاعی کار می کند، به پروژه ترانسفورمر ایکس (Transformer X (TX معطوف شده. ترانسوفورمر ایکس وسیله نقلیه ای است که قابلیت پرواز به طور خودکار و حرکت بر روی زمین و در خارج از جاده ها و … را دارد.
هواپیمای جاده روی ترافوجیا ترنسیشن ( Terrafugia Transition )
خود دارپا ترانسفورمر ایکس (TX) را به صورت “یک وسیله نقلیه هوایی جاده رو با قابلیت نشستن و برخاستن به طورعمودی” توصیف می کند. قرار بر این است که این وسیله نقلیه زمین به آسمان ظرفیت حمل حداکثر 1000 پوند (حدود 450 کیلوگرم) را داشته باشد. به این ترتیب تی ایکس می تواند چهار مسافر را با اسبابشان حمل کند. همچنین این وسیله توانایی آن را دارد که به طور اتوماتیک پرواز کند و خودش را به ارتفاع 1000 پایی (تقریباً 305 متری) برساند و تنها با یک مخزن سوخت، 250 مایل (تقریباً 400 کیلومتر) را طی کند. این وسیله باید تا سال 2015 ساخته و آماده آزمایش شود.
تا این تاریخ نزدیک ترین وسیله به ماشین پرنده که ساخته و آزمایش شده است ترافوجیا ترنسیشن بوده است. بال های این هواپیمای جاده رو با فشار یک دکمه و در عرض 30 ثانیه می تواند تا شود و به این ترتیب این وسیله قادر است از حالت پرواز به وضعیت رانندگی روی جاده تغییر شکل دهد. اما برنامه پیشنهادی تی ایکس تفاوت های معناداری با ترافوجیا ترنسیشن دارد. از جمله این که به شکل اتوماتیک هم می تواند پرواز کند.
به عنوان مثال قدرت و نیز سهولت کاربرد یک اصل اساسی برای مأموریت های مختلف نظامی است که این وسیله قابلیت آن را دارد. این جیپ هوایی می تواند بر فراز میدان های مین و بمب های کنار جاده ای پرواز کند و سپس فرود بیاید تا روی زمین گشت بزند و هرجا که نیاز به توقف است متوقف شود و وظیفه بازرسی و دیگر مأموریت های زمینی را انجام دهد. تی ایکس همچنین قابلیت این را دارد که برای حمل تدارکات و مسافر بین کشتی ها در دریا و خشکی مورد استفاده قرار بگیرد.
لازمه موفقیت برنامه TX در نحوه ترکیب بندی آن برای استفاده بر روی زمین است. این وسیله نباید بیشتر از 30 فیت (حدود نه متر) طول و 8.5 فیت (حدود 2.5 متر) عرض و نه فیت (حدود 2.7 متر) ارتفاع داشته باشد. تی ایکس باید بدون حرکت روبه جلو از روی زمین بلند شود و سپس لازم است که به ازای تقریباً هر دو متر حرکت در آسمان حدود سی سانتی متر ارتفاع بگیرد. همچنین طراحان این وسیله می گویند که TX باید وقتی که بر روی زمین حرکت می کند سروصدایی به اندازه یک اتومبیل معمولی تولید کند و موقعی که پرواز می کند، صدایی بیش از یک هلکوپتر در شرایط سرعت مساوی ایجاد نکند.
فایده اصلی دیگر TX این خواهد بود که هدایتگر اتوماتیک ربوتی آن امکان پرواز بدون سرنشین را به آن می دهد و استفاده از آن به آموزش گسترده ای نیاز ندارد. در حال حاضر هدایت هواپیماهای دریایی به وسیله یک خلبان های آموزش دیده انجام می شود. مسافران هم می توانند از این وسیله نقلیه به سادگی استفاده کنند. فاصله موردنظرشان را انتخاب کنند و برخی از مشخصات را تایپ کنند. این وسیله نقلیه امکان هرنوع هدایت از وضعیت کاملاً خودکار تا هدایت از طریق یک متصدی انسانی را دارد.
آژانس دارپا می خواهد تا نمونه تی ایکس تا سال 2015 آماده تست بر روی زمین و هنگام پرواز باشد و هزینه طرح نیز بیش از 43 میلیون دلار نشود. اگرچه تی ایکس درحال حاضر فقط یک هدف بلندمدت محسوب می شود، اما ظرفیت نقل و انتقالات نظامی و شاید حتی نقل و انتقال افراد غیرنظامی را هم داشته باشد. البته به شرطی که همه چیز مطابق برنامه پیش برود.