مونا زارع
نوروز در زبان فارسی به معنی روز (سال) نو است. نوروز، آغاز سال برای مردم ایران (و نیز افغانستان، جمهوری آذربایجان و جمهوری های آسیای مرکزی) است. ترکیه نیز نوروز را تعطیل اعلام کرده است.
نوروز دقیقاً با شروع بهار در اعتدال بهاری آغاز می شود و تقریباًٌ مصادف با بیست و یکم مارس است.
قدمت رسم نوروز به پانزده هزار سال قبل- یعنی به زمان قبل از آخرین عصر یخبندان- می رسد. جمشید شاه در تاریخ بشر نماد کسی است که زندگی اقوام هندوایرانی را از شکل شکار حیوانات به دامداری و زندگی با ثبات تر تغییر داد. بنابراین پس از آن بود که فصل ها نقش بسیار مهمی پیدا کردند و همه چیز به چهار فصل بستگی داشت. پس از یک زمستان سخت، آغاز بهار موقعیت بسیار خوبی بود که در آن طبیعت همچون مادری، گل های رنگارنگ را می پرورید و گله ها در این فصل زاد و ولد می کردند. آغاز بهار، آغاز فراوانی و وفور نعمت بود. گفته می شود جمشید بود که جشن های نوروز را معرفی کرد.
اوستا و سایر نوشته های مذهبی پس از آن نشان می دهند که زرتشت در 1725 قبل از میلاد تقویم هندوایرانی قدیم را اصلاح کرد. تقویم رایج در آن زمان 354 روزه بود که هر سی ماه یک بار، یک ماه به تقویم اضافه می شد. بدین صورت آن تقویم با فصول سال مطابق بود. زرتشت یک اختر شناس بود و تقویم را اصلاح کرد. او یازده روز به دوره اضافه کرد تا سال 365 روز و 5 ساعت و اندی گردد. بعدها، سال منحصراً خورشیدی شد و هر ماه سی روز داشت، هر چهار سال نیز یک روز به سال اضافه می شد.
بعدها باز هم تقویم اصلاح شد و یک سال خورشیدی شامل 365 روز و 5 ساعت و 48 دقیقه و 45.5 ثانیه شد. همیشه سال جدید دقیقاً با آغاز تعادل بهاری شروع می شود. این بهترین و صحیح ترین تقویم (در آن زمان و اکنون) است که در آن دوران ابداع شد.
دوازده قرن بعد، داریوش، بزرگ خاندان هخامنشیان، نوروز را در مراسم ویژه ای در تخت جمشید (پرسپولیس) جشن گرفت. در آن روز در ساعت شش و 30 دقیقه بامداد در سالن عظیمی با حضار بسیار، اولین اشعه های طلوع خورشید روی رصدخانه افتادند. اتفاقی که به خودی خود هر 1400 تا 1401 سال یک بار اتفاق می افتد. همچنین، آن روز مصادف با سال نو بابلیان و یهودیان بود و بنابراین زمان بسیار خجسته ای برای مردم باستان به حساب می آمد. تخت جمشید محلی است که پادشاه هخامنشیان در نوروز از مردمی که از سرتاسر امپراتوری عظیم آن دوران به آن محل می آمدند استقبال کرد. دیوارهای کاخ سلطنتی نشان دهنده صحنه های جشن است.