محمدرضا کریمی
چندسال پیش سازمان نوسازی و تجهیز مدارس از بچه ها خواست مدرسه ای را که دوست دارند نقاشی کنند. در اکثر نقاشی ها دخترها یک شاخه گل روی میز معلم ها گذاشتند و پسرها زمین فوتبال کشیدند.
واقعیت این است که دیوارهای زخمی و کثیف، رنگ های بی روح، نیمکت های چوبی با یک عالم کنده کاری روی میزهایش و یا نیمکت های فلزی که گوشه هایشان فرو رفته اند، دستشویی های کثیف، شیرهای آب خراب، حیاط های کوچک بدون فضای سبز یا بدون امکان ورزش و بازی شکل غالب مدارس ما است و خاطرات بسیاری از ما را هم از واژه مدرسه تشکیل می دهد.
مدتی است گسترش علم روانشناسی و جامعه شناسی به این نتیجه منتهی شده که کودکان و نوجوانان نیازمند فضاهای آموزشی شاد هستند. به ویژه این که با گسترش شهرنشینی خانه ها بیش از پیش کوچک شده، شکل آپارتمانی پیدا کرده اند و امکان حرکت و بازی را از بچه ها گرفته اند. در نتیجه کمبودهای آنها را با شاد کردن فضای مدارس و ایجاد امکان برای ورزش و بازی، استفاده از فضای سبز و یا رنگ های شاد می توان جبران کرد.
علاوه بر آن فضاهای آموزش و پرورش بر کارایی برنامه های آموزشی اثر می گذارد.
مدتها است در جهان برنامه های آموزشی و به دنبال آن فضاهای آموزشی تغییر زیادی کرده اند. به عنوان مثال امروزه از هر فضایی در مدرسه برای آموزش دانش آموزان به بهترین وجه بهره برداری می شود. به طوری که فضای کلاس ها و حتی حیاط مدرسه انباشته از وسایل و تصاویر کمک آموزشی است. بچه های امروزی دیگر محکوم نیستند ساعت ها ثابت در نیمکت ها بنشینند. بلکه در صندلی های تک نفره ای می نشینند که سطح میز آنها برای استفاده از وسایل آزمایشگاهی و کمک آموزشی صاف است. با وجود این صندلی ها معلمان می توانند متناسب با هر فعالیتی نحوه آرایش کلاس را تغییر دهند.
به عبارتی در عصر جدید فضاهای آموزشی خودشان مانند کتاب درسی، معلم و شیوه ارزشیابی یکی از اصول برنامه ریزی درسی به شمار می آیند. تا حدی که متناسب با برنامه های درسی فضای آموزشی مناسب آن به وجود می آید.