چگونه دانشمندان وجود آب بر روی مریخ را اثبات کردند؟

حمیده احمدیان راد

بر روی زمین وقتی به یاد یخ می افتید، به این فکر می کنید که آیا زمستان را دوست دارید یا دوست ندارید و احساستان درباره هوای سرد چیست. اما وجود یخ بر روی مریخ معنی خیلی خاصی دارد. هر نشانه ای از وجود آب منجمد روی سیاره سرخ این گمان را به وجود می آورد که ممکن است زمانی زندگی بر روی آن وجود داشته است. البته دانشمندان مدارکی از وجود آب منجمد را روی مریخ پیدا کرده اند.

مریخ نورد ققنوس که به کندی بر روی مریخ حرکت می کرد و به خاک آن سیخ می زد اولین مدرک مستقیم را از وجود یخ آب بر روی مریخ به دست آورد.

بازوی رباتی مریخ نورد شیاری به نام "سفید برفی" را نزدیک قطب شمال مریخ حفر کرده است. یکی از لایه های خاک منجمدی که بازوی رباتی داخلش را گودبرداری و کندو کاو کرده است، به سختی یک پیاده رو از جنس بتون بوده است. بازوی روباتی خشکی پیما از زمین کنترل می شده است. این بازو چندین ابزار را مورد استفاده قرار می داد تا نمونه هایی را برای سایر ادوات مریخ نورد جمع کند.

کنترل کننده های زمینی از مته ای به اندازه یک انگشت کوچک استفاده می کردند تا خاک سخت مریخ را سست کنند. سپس خاک برداری را هدایت می کنند تا ذرات شل شده خاک را بردارد. بعد این خاک های تراشیده شده به داخل یکی از هشت کوره ای که بخشی که از یک تجزیه گر حرارتی (TEGA) است فرستاده می شود. این کوره ها به دانشمندان اجازه می دهند تا خاک را با پختن آن تجزیه کنند. به این ترتیب دانشمندان می توانند بگویند که اجزای خاک چه هستند. چراکه هر یک از اجزای خاک در دماهای متفاوت با دیگری ذوب می شود.

به هر حال پس از یک ماه تلاش و کار مکانیکی، گروه تحقیقاتی در نهایت توانست نمونه هایی را بپزد و مقداری از نمونه در صفر درجه سانتی گراد که نقطه ذوب یخ است، ذوب شد.

ابزار دیگری هم در طول فرایند، بخار آب را کشف کرد. این شواهد هر دو وجود یخ آب در مریخ را تأیید کردند.

پیش از این تصاویر ماهواره ای این گمان را به وجود آورده بودند که ممکن است یخ آب در نزدیکی قطب های مریخ وجود داشته باشد. اما این کشف اولین تأیید مستقیم این موضوع بود که ممکن است در هر نقطه ای از سیاره سرخ یخ آب وجود داشته باشد.

فعالیت مریخ نورد کنجکاوی هم در ادامه وجود یخ آب بر روی مریخ را بیش از پیش اثبات کرده است.

شهاب سنگی که نشان از وجود آب در گذشته مریخ دارد
شهاب سنگی که منشأ آن از مریخ است نیز اطلاعات گسترده ای را درباره سیاره سرخ در دل خود دارد. محققان ناسا یک سال را صرف مطالعه این شهاب سنگ موسوم به زیبای سیاه کرده اند که در سال 2011 در صحرای بزرگ یافت شد. آن چه که آنها از تجزیه و تحلیل سنگ 350 گرمی به دست آوردند خیره کننده بود.

اول این که این شهاب سنگ نسبت به  شهاب سنگ های دیگر مریخی که روی زمین یافت شده اند، ده برابر بیشتر آب دارد. دوم این که این شهاب سنگ از سطح مریخ آمده و حدود 2.1 میلیارد سال قبل تشکیل شده است. این نشانه خیلی خوب است از این که در گذشته در پوسته سیاره سرخ به نوعی آب وجود داشته است.