محمدرضا کریمی
وقتی صحبت از هورمون ها می شود، در میان آنها تستوسترون شهرت چندان خوبی ندارد. بسیاری عقیده دارند که این هورمون عامل اصلی در تمایل افراد به پرخاشگری است. حتی بعضی از زنان نیز آن را عامل هر رفتار کلیشه ای مردانه از علاقه افراطی برخی به ورزش گرفته تا تمایل به نافرمانی می دانند. اما آزمایشاتی این تصور کلیشه ای را زیر سؤال برده است.
به طور کلی مدل های زیست شناسی و فیزیولوژیکی و همین طور تحقیقاتی که درباره جانوران انجام می شود، حاکی از این است که تستوسترون نقش کلیدی در تعاملات اجتماعی بازی می کند. شواهدی که از مطالعات جانوری در این زمینه وجود دارد، مربوط به جوندگان است. این مطالعات نشان می دهد که تستوسترون باعث بروز رفتارهای تهاجمی به اشکال مختلف می شود.
عامه مردم هم این یافته ها را به انسان ها تعمیم می دهند و رفتار جانوران را با رفتار انسان ها مطابقت می دهند. آنها به این ترتیب نتیجه گیری می کنند که تستوسترون رفتارهای ضداجتماعی، خودخواهانه و یا حتی تهاجمی را در انسان به وجود می آورد.
بسیاری از محققان این فرضیه های عوامانه مبنی بر این که تستوسترون در بروز رفتارها و تعاملات اجتماعی ستیزه جویانه نقش اساسی دارد را زیر سؤال می برند. چراکه شواهدی که برای اثبات این دیدگاه وجود دارد کم و پراکنده است. یک سری از آزمایشات نیز به شکلی علمی باورهای عامیانه در زمینه تستوسترون را با چالش مواجه کرده است. محققان با دادن تنها یک دوز زیر زبانی تستوسترون به تعدادی از زنان مشاهده کردند که تستوسترون موجب افزایش تعاملات منصفانه در آنها شد و به این وسیله تضادها و اختلافات در تعاملات کاهش و کیفیت تعاملات اجتماعی افزایش یافت.
نکته دیگر در این آزمایش این بود که افراد مورد آزمایشی که فکر می کردند به آنها تستوسترون رسیده-صرف نظر از این که آیا واقعاً به آنها تستوسترون رسیده بود یا نه-نسبت به کسانی که می دانستند شبه دارو مصرف کرده اند بسیار غیرمنصفانه تر رفتار می کردند. بنابراین به نظر می رسد که فرضیات عوام درباره تستوسترون تأثیر به شدت منفی ای بر روی افراد مورد آزمایش و انصاف در پیشنهاداتشان به جا گذاشته بود. در حالی که در این آزمایش در واقع تستوسترون موجب افرایش اساسی در پیشنهادات منصفانه شده بود.