ماه مثل زمین سه بخش دارد: پوسته، گوشته (mantle) و هسته. اما ترکیبات، ساختمان و منشأ مناطق مختلف ماه خیلی با زمین متفاوت است. ماه از یک پوسته خارجی سخت، گوشته خارجی سخت و انعطاف ناپذیر، گوشته داخلی نیمه سخت و هسته لایه ای برخوردار است. داخل ماه خنک تر از داخل زمین است.
مناطق سطحی ماه نسبت به زمین حجم و اندازه کوچک تری دارد. ماه به سرعت گرمایش را به سوی فضا می فرستد و نمی تواند این گرما را نگه دارد.
یک سنگ بازالت که فضانوردان از ماه به زمین آورده اند و از گدازه ای که از یک آتشفشان به بیرون پرتاب شده به وجود آمده. قبل از این که گدازه جامد و به سنگ تبدیل شود، گازهای فرار سوراخ هایی را روی آن به وجود آورده اند
از زمانی که زمین و ماه تشکیل شده اند، ماه خیلی بیشتر از زمین سرد شده. بیشتر آنچه که دانشمندان درباره داخل زمین و ماه آموخته اند، درنتیجه مطالعه حوادث لرزه ای، زمین لرزه ها، و ماه لرزه ها به دست آمده. اطلاعات درباره ماه لرزه ها از تجهیزاتی به دست آمده که فضانوردان آپولو از سال 1969 تا 1972 در ماه کار گذاشته اند.
پوسته
سطح ماه خشک، گرد و خاکی و سنگی است. متوسط ضخامت پوسته ماه حدود 70 کیلومتر (43 مایل) است. در حالی که ضخامت پوسته زمین 10 کیلومتر (شش مایل) است. بیرونی ترین بخش پوسته و درواقع خود ماه به خاطر اشیایی که به آن برخورده کرده اند، شکسته و ترک خورده است. این منطقه عمقی معادل حدود شش مایل دارد. در زیر این منطقه از پوسته، جرم بخش سنگی افزایش می یابد. بخش سنگی تا عمق 60 کیلومتری (37 مایلی) در طرفی از ماه که رو به ما است ادامه دارد و در طرفی که رو به ما نیست عمق این بخش به 80 کیلومتر (50 مایل) می رسد.
بر اساس مطالعاتی که ناسا بر روی سنگ های ماه انجام داده، مشخص شده که جنس این سنگ ها مشابه جنس سنگ های زمین است اما از لحاظ وجود آلومینیوم و تیتانیوم غنی تر است.
بعضی از مواد معدنی هم در این سنگ ها پیدا شده اند که برای ما زمینی ها ناآشنا هستند یا تا به حال بر روی زمین پیدا نشده اند. این مواد عبارت اند از: tranquillityite و pyroxferroite.
گوشته (mantle)
گوشته ماه از سنگ های متراکمی تشکیل شده که از مواد معدنی آهن و منیزیوم غنی هستند. گوشته در دوره ای تشکیل شد که مواد مذاب همه جا را فرا گرفته بود. به این ترتیب موادی که جرم کمتری داشتند روی لایه های خارجی ماه شناور بودند. در حالی که موادی که جرم بیشتری داشتند در مناطق عمیق تر ته نشین شدند.
گوشته دو بخش دارد:
گوشته لیتوسفر سخت بخشی است که به قدر کافی داغ نیست که جاری پیدا کند.
گوشته غیر سخت در بخش های عمیق تر گوشته قرار دارد. این بخش انعطاف پذیرتر است و به قدر کافی هم داغ است تا جاری شود. البته به قدر کافی سخت هم هست که امواج زلزله را عبور دهد.
هسته
شعاع هسته ماه تنها حدود 250 مایل (400 کیلومتر) است در حالی که شعاع هسته زمین حدود 2200 مایل (3500 کیلومتر) است.
هسته کوچک و غیر سیال ماه کمتر از یک درصد جرم ماه را در خود دارد. دانشمندان حدس می زنند بیشتر هسته ماه از آهن تشکیل شده و ممکن است حاوی مقادیر زیادی سولفور و عناصر دیگر هم باشد.
هسته زمین بیشتراز آهن گداخته و نیکل ساخته شده. چرخش سریع هسته گداخته باعث ایجاد حوزه مغناطیسی در زمین شده است. حوزه مغناطیسی تأثیری است که شیء مغناطیسی بر محیط اطرافش به جا می گذارد. اگر هسته یک سیاره یا ماه گداخته باشد، وقتی ماه یا سیاره می چرخد مواد داخل هسته حرکت می کند و هسته را مغناطیسی می کند.
اما هسته کوچک و قسمتی گداخته ماه نمی تواند حوزه مغناطیسی فراگیری ایجاد کند. بنابراین تنها مناطقی بر روی سطح ماه مغناطیسی هستند. دانشمندان هنوز نمی دانند چرا با وجود کوچک بودن هسته ماه این مناطق مغناطیسی هستند. آنها حدس می زنند که شاید زمانی هسته ماه بزرگ تر و مذاب تر بوده است. حوزه مغناطیسی ماه یک ده میلیونیوم حوزه مغناطیسی زمین است. به این ترتیب در ماه قطب نما کار نمی کند.
مقالات مرتبط: