جزر و مد بالا رفتن و پایین آمدن بخش بزرگی از آب است.
جزر و مدها به این دلیل ایجاد می شوند که زمین و ماه یکدیگر را جذب می کنند. درست مثل آهن رباها که یکدیگر را جذب می کنند.
ماه می کوشد هرچیزی که برروی زمین قرار دارد را به سوی خود بکشد تا آن را به خودش نزدیک تر کند. اما زمین قادر است همه چیز به جز آب ها را نگه دارد. از آن جایی که آب ها همیشه در حال حرکتند زمین نمی تواند آنها را نگه دارد و ماه می تواند آب ها را به سوی خودش بکشد.
هر روز دو جزر و مد بلند و دو جزر و مد کوتاه به وجود می آید. اقیانوس ها به طور دایم از وضعیت جزر و مد بلند به جزر و مد کوتاه حرکت می کنند و سپس به جزر و مد بلند برمی گردند. 12 ساعت و 25 دقیقه بین دو جزر و مد بلند زمان هست.
جزر و مد صعود و سقوط دوره ای حجم بزرگی از آب است. بادها و جریانات آب موجب حرکت آب سطح می شوند و امواج را ایجاد می کنند.
در این شرایط اثر جاذبه زمین بر ماه باعث می شود آب ها در مسیر ماه صعود کنند. صعود دیگر وقتی رخ می دهد که برخلاف وضعیت قبل، زمین هم به طرف ماه کشیده می شود.
به این ترتیب سطح اقیانوس ها روزانه در حال نوسانند چراکه زمین، ماه و خورشید با هم در تعاملند. هنگامی که ماه به دور زمین می گردد و هنگامی که زمین و ماه هر دو به دور خورشید می گردند، ترکیب نیروهای گرانشی باعث می شود که اقیانوس های زمین بالا و پایین بروند. از آن جایی که زمین درحال گردش است، هنگامی که این اتفاق می افتد، دو جزر و مد در هر روز رخ می دهد.
رابطه نیروی جاذبه خورشید با جزر و مدها
جزر و مدهای بهاره مخصوصاً جزر و مدهای قوی تری هستند. البته آنها ربطی به فصل بهار ندارند. این جزر و مدها وقتی رخ می دهند که زمین، خورشید و ماه در یک راستا قرار می گیرند. در این حالت نیروهای جاذبه ای ماه و خورشید با هم به جزر و مد منجر می شوند. جزر و مدهای بهاره در طول ماه کامل و ماه نو رخ می دهند.
جزر و مدهای پروکسیجین (Proxigean)
جزر و مدهای قوی ای هستند که به ندرت به وجود می آیند. این جزر و مدها وقتی رخ می دهند که از سویی ماه به شکل غیر معمولی به زمین نزدیک می شود و از طرف دیگر هم در فاز ماه نو است. یعنی موقعی که ماه بین خورشید و زمین است. این جزر و مد بیشتر هر 1.5 سال یک بار رخ می دهد.
جزر و مدهای نیپ جزر و مدهای ضعیفی هستند. این جزر و مدها موقعی رخ می دهند که ماه و خورشید نسبت به زمین در خط عمود با یکدیگر قرار دارند. جزر و مدهای نیپ در طول ماه های یک چهارم رخ می دهند.