محمدرضا کریمی
برخی از افراد به خودشان می گویند «چرا من باید نگران منقرض شدن نسل گونه های جانداران باشم؟ مگر بر زندگی روزانه ام اثری دارد؟»
اتفاقاً جواب این پرسش آری است و تنوع زیستی برای انسان ضروری است. تنوع زیستی از ما در مقابل بیماری های عفونی محافظت می کند و نابودی گونه های جانداران بروز عفونت ها و عواقب خطرناکی را به همراه دارد. بنابراین انقراض نسل گونه ها به طور مستقیم بر سلامتی ما و امکان ادامه حیاتمان اثر می گذارد.
درواقع با کاهش تنوع زیستی میزان انتقال بیماری ها افزایش می یابد.
به این ترتیب کاهش تنوع زیستی افزایش انتقال پاتوژن ها و بروز طیف گسترده ای از بیماری های عفونی را سبب می شود. ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها از انواع پاتوژن ها هستند.
بیماری هایی نظیر لایم، ویروس نیل غربی، هانتا ویروس ها و نه بیماری دیگر در سراسر جهان مورد بررسی قرار گرفته که نتیجه این بوده که امراض در جاهایی که تنوع زیستی کمتری دارد بیشتر شیوع می یابد. به عنوان مثال افزایش میزان موارد ابتلا به ویروس نیل غربی در آمریکا با کاهش تراکم پرندگان ارتباط دارد. وجود گونه های بیشتری از پرندگان به این معنا است که گونه های زیادی هستند که میزبان خوبی برای ویروس ها نیستند و برعکس جوامعی که تنوع گونه های پرندگان در آنها کمتر است تحت تسلط گونه های حساس به ویروس قرار می گیرند. نتیجه این امر افزایش عفونت در پشه ها و انسان است.
محققان احتمال می دهند زمانی که گونه های موسوم به میانگیر (بافر) نابود می شوند میزان پاتوژن ها و بیماری ها افزایش می یابد. گونه های بافر گونه هایی هستند که به طور متناوب از شکار به شکارچی درنده و برعکس تبدیل می شوند. سه مطالعه نشان داد که با کاهش تعداد گونه های کوچک پستانداران در یک منطقه شیوع هانتا ویروس ها در جانوران سیر صعودی می گیرد. هانتاویروس ها موجب بروز انواع عفونت های کشنده ریوی در انسان ها می شوند.
بر این اساس با کاهش تنوع گونه های پستانداران در منطقه ارگان آمریکا، شیوع هانتاویروس سین نومبر در جمعیت پرومیسکاس (نوعی موش) از دو درصد به 14 درصد افزایش یافت.
البته محققان از تحقیقاتشان این نتیجه را هم گرفته اند که تماس مستقیم با حیات وحش که اغلب به شکل تجارت غیرقانونی جانوران انجام می گیرد می تواند موجب انتقال بیماری از جانوران به انسان ها شود.
محققان نتیجه می گیرند که بهترین راه حل برای این دو وضعیت حفاظت از گونه های جانداران و زیستگاه های آنها و به حداقل رساندن تماس با حیات وحش است تا بدین ترتیب میزان بیماری ها کاهش یابد.
منبع: http://www.nature.com/news/2010/101201/full/news.2010.644.html
مطالعه ای که درباره دوزیستان انجام شده نشان می دهد وجود گونه های مختلف دوزیستان مانند قورباغه ها، وزغ ها و سمندرها در یک برکه از آنها در مقابل عفونتی انگلی که باعث ناهنجاری های شدید مثل رشد پاهای اضافی می شود محافظت می کند. این یافته این ایده که وجود تنوع زیستی بیشتر در اکوسیستم های با مقیاس بزرگ تر، مانند جنگل ها یا مراتع از جانوران در مقابل سرایت بیماری حفاظت می کند را تقویت می کند. به عنوان مثال وجود شمار بیشتری از گونه های پستانداران در یک منطقه سرایت بیماری را محدود می کند. انسان ها هم از این قاعده مستثنی نیستند.