دکتر محمدرضا کریمی
سرماخوردگی می تواند به وسیله بیش از 200 نوع ویروس ایجاد شود. “رینوویروس” ها که بیش از 100 زیرشاخه دارند، مهم ترین عامل بیماری زایی و مسبب دست کم 50 درصد از سرماخوردگی های بزرگسالان هستند.
حرارت مخاط بینی انسان دمای مناسبی برای زندگی رینوویروس است. این ویروس از لایه “اپیتلیوم” مخاطی برونش (مجاری هوایی بزرگ) و بینی می گذرد و خود را به گیرنده مولکول چسبنده بین سلولی متصل می کند. این حرکت باعث آسیب به سلول های مژه ای شده و به دنبال آن برادیکینسین، پروستاگلاندین، هیستامین و سیتوکینین آزاد می شود. این واسطه ها پاسخ التهابی را تسهیل کرده و منجر به التهاب بافت بینی، ریزش سلول های مژگی و تخریب انسجام لایه اپیتلیوم می شوند. در نتیجه بیمار به عطسه افتاده، آبریزش بینی پیدا کرده و دچار ترشح شدید مخاط بینی و گلودرد می شود. بنابراین علایم مربوط به سرماخوردگی نتیجه پاسخ ایمنی بدن به حمله ویروس ها است.
“کورونوویروس” ها که نوع دیگری از ویروس ها هستند، در ابتدا راه های هوایی فوقانی و لوله گوارش پستانداران و پرندگان را آلوده می کنند. رایج ترین کورونو ویروس انسانی، عامل “سندرم حاد تنفسی” (SARS-cov) است است که موجب بیماری سارس SARS می شود و از پاتوژنز (بیماری زایی) خاصی برخوردار است. این ویروس می تواند هر دو راه های تنفسی فوقانی (بینی، سینوس، حلق و راه های هوایی بزرگ) و راه های تنفسی تحتانی (ریه ها و راه های هوایی کوچک) را آلوده کرده و مشکلات گوارشی نیز ایجاد کند.
سایر ویروس ها تقریباً عامل 15-10 درصد از سرماخوردگی های افراد بالغ هستند که سرماخوردگی های ناشی از برخی از این ویروس ها می تواند زمینه آلودگی به آنفولانزا و بیماری های عفونی باکتریایی را فراهم کند.