محمدرضا کریمی
دکتر داروساز
مقالات مرتبط: چاقی، دلایل به وجود آمدن و میزان شیوع آن – چگونه بفهمیم که چاقیم یا نه؟ – روش های کنترل وزن – دارودرمانی و جراحی چاقی
امروزه چاقی به عنوان یک معضل اجتماعی و مشکل عمده سلامتی شناخته می شود. بر اهمیت چاقی در ایجاد بیماری های مختلف در گزارش فنی سازمان بهداشت جهانی WHO تأکید شده است. یکی از یافته های مهم علمی حاکی از این است که کاهش خفیف وزن (حدود پنج کیلوگرم) آثار مثبت زیادی در کاهش عوامل خطر بیماری های قلبی و عروقی و بروز مرض قند دارد.
سبب شناسی
برای وقوع چاقی باید دست کم یکی از این دو حالت وجود داشته باشد. یکی افزایش ورود کالری بیش از نیاز بدن و دیگری کاهش مصرف انرژی و یا این که هر دوی آنها با هم وجود داشته باشد. در کشورهای توسعه یافته و برخی از کشورهای در حال توسعه به دلیل افزایش شدید مصرف غذاهای آماده، کاهش تحرک جسمانی و کم شدن فعالیت های روزمره (به خاطر استفاده بیشتر از فناوری ها، کمبود وقت، رعایت اصول ایمنی و تغییر در محیط زندگی) پدیده چاقی بشدت رو به گسترش نهاده است و علل ژنتیکی نقش کمتری در این زمینه ایفا می کند.
شیوع چاقی
شیوع چاقی جهان گیر است و برای اولین بار در هزار سال گذشته، بشر به دلیل چاقی دستخوش کاهش امید به زندگی شده است. براساس نتایج بررسی کشوری نظام مراقبت بیماری های غیرواگیر ایران که در سال 1383 به وسیله مرکز مدیریت بیماری های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام شده، در کل کشور 28.4 درصد افراد اضافه وزن، 10.7 درصد چاقی و 3.7 درصد چاقی مفرط دارند.
خطرات چاقی
چاقی احتمال مرگ را بالا برده و با بیماری های متابولیکی (مرض قند، پرفشاری خون، اختلالات چربی خون و بیماری های قلبی- عروقی) و نیز بیماری های مکانیکی (استئوآرتریت و ایست تنفس انسدادی حین خواب) رابطه دارد. امروزه می دانیم که چاقی یک عامل برای بروز انواع خاصی از سرطان ها (سرطان سینه، رحم، پروستات، روده، کلیه و لوزالمعده) است.
اگرچه مطالعات خوبی بر روی آثار کاهش وزن بر میزان مرگ و میر افراد صورت نگرفته، ولی نتایج یک بررسی مقدماتی در این خصوص نویدبخش است. کاهش خفیف وزن آثار چشمگیری بر روی باروری اشخاص و بهبود اثربخشی برنامه های لقاح خارج رحمی دارد.