محمدرضا کریمی
ساختارهای سنگی بسیار قدیمی واقع در غرب استرالیا نشان داده باکتری هایی که اکسیژن تولید می کنند صدها میلیون سال زودتر از آن چه پیش از این تصور می شد تکامل یافته اند.
درواقع سن فسیل های «استروماتولیت» منطقه پیلبارا، 2.75 میلیارد سال است. این مدرکی است که زمان انجام فتوسنتز اکسیژنی را 270 میلیون سال عقب تر از حدس های پیشین می برد.
بیشتر دانشمندان عقیده دارند که جو زمین در طول دوره ای که به عنوان حادثه بزرگ اکسیداسیون نامیده می شود و مربوط به حدود 2.45 و 2.32 میلیارد سال قبل است اکسیژن دار شده و کره زمین را برای سایر اشکال زندگی هم قابل سکونت کرده. تصور می شود که باکتری های آبی- سبز یا سیانوباکتری ها اولین موجودات زنده ای بوده اند که فتوسنتز اکسیژنی را انجام داده اند. این موجودات به صورت توده هایی زندگی می کرده اند و بعدها هم به صورت فسیل های استروماتولیت به جا مانده اند.
به این ترتیب بسیاری از دانشمندان درباره نحوه اکسیژن دار شدن زمین اتفاق نظر دارند. اما زمانی که موجودات زنده تولید کننده اکسیژن برای اولین بار تکامل یافته اند و این که چه مدتی طول کشیده که برآیند آن جو زمین اکسیژن دار شده تاکنون مبهم مانده است. حالا یافته ها نشان می دهد که این فرایند نه تنها زودتر از آن چه گمان می رفت آغاز شده بلکه بیشتر از آن چه قبلاً تصور می شد به طول انجامیده و تدریجی بوده است.
درنهایت به نظر می رسد که داستان حادثه اکسیداسیون بزرگ خیلی هم شسته رفته نیست. این ایده که جو زمین در حدود 2.45 میلیارد سال قبل ناگهان دارای اکسیژن شده حالا به نظر خیلی ساده انگارانه می رسد.