حرکات چشم، زبان تن به شمار می رود. بسیاری از افراد با حرکت چشم خشمشان را نشان می دهند، کسی را سرزنش می کنند و یا گاهی به اصطلاح کسی را تحریک می کنند و حرص او را درمی آورند. در غرب حرکت چشمی که به قصد تحریک و حرص درآوردن انجام می گیرد به اصطلاح (eye roll) نامیده می شود و به این صورت است که فرد چشمش را رو به بالا و معمولاً سمت چپ می چرخاند و صدایی مانند آه خارج می کند. در کشور ما نیز افراد زیادی با این حرکت یا حرکات مشابه آن طرف مقابل را تحریک می کنند و به اصطلاح حرص او را در می آورند. این حرکت به ویژه از نوجوانان سر می زند و والدین را تحریک می کند.
چندی پیش داستانی در روزنامه نیویورک تایمز آمریکا منتشر شد با این موضوع که آیا ما می توانیم هوش هیجانی را آموزش دهیم یا نه؟ این داستان با نقل قولی از یک مربی مهد کودک آغاز می شد که خاطره ای را تعریف می کرد. وی به این ترتیب نوجوانان و جوانان را راهنمایی می کرد در مقابل یک والد عصبانی که در آنها احساس ترس به وجود می آورد چه بگویند و چه کاری انجام دهند.
این مربی مهد کودک به روزنامه نیویورک تایمز می گوید:«چند روز پیش چند ساعتی را با یک زن جوان و مادرش سپری کردم. رابطه کنونی آنها به دلایل بسیار متفاوتی مثل پول، استرس ناشی از نمره های اخیر دانشگاه زن جوان، مشکلات پیدا کردن کار در اوضاع بد اقتصادی، تفاوت ارزش ها، مهارت های ارتباطی واقعاً بد، بحران هویت، تاریخچه روابط و … متشنج است. اما هنوز هسته ای در روابط وجود دارد که ارتباط از طریق آن ادامه می یابد. مادر هشت ساعت راه پیموده بود تا بسته ای را شامل مواد غذایی و دستمال کاغدی و … به دخترش برساند و محل زندگی زن جوان را روبراه کند.»
این مربی می افزاید:«هنگامی که من و فرزند نوجوانم به آنها کمک کردیم اثات را خالی کنند، گفت و گوی مادر و دختر توجهم را جلب کرد. هر اظهار نظر مادر با حالت برافروختگی همراه بود و با واکنش متقابل دختر مواجه می شد درحالی که دختر چشمش را یک وری می کرد و صدایی از دهانش خارج می کرد. هنگامی که با فرزند نوجوانم وارد آشپزخانه شدیم، پسرم را سپاس گزارانه در آغوش کشیدم و گفتم چیزی هست که من واقعاً به خاطرش قدردان توأم و آن این است که حتی وقتی خیلی ناراحتی چشم هایت را بر نمی گردانی. پسرم گفتمن واقعاً عصبانی می شوم اما جلوی خودم را می گیرم. این کار گاهی اوقات خیلی سخت است. من به او جواب دادم که من هم بیش از حد عصبانی می شوم و تنها تو نیستی که باید بر خودت مسلط باشی.»
جان گاتمن، یکی از اولین و بهترین پژوهشگرانی که مطالعاتش را بر روابط با همسر متمرکز کرده به این نتیجه رسیده حرکات تحریک آمیز و حرص دربیار چشم در حین بحث ها در ماه های اولیه ازدواج، یکی از علایم کلیدی پیش بینی طلاق است. این حرکت یکی از چهار شاخص واضح و روشن تحقیر است که روابط را تضعیف می کند (سه شاخص دیگر نکوهش و عیب جویی، امتناع از دادن پاسخ و سومی گرفتن حالت تدافعی (حساسیت بیش از حد به انتقاد) است.)
یک وری کردن چشم به کیفیتی که گفته شد یکی از عادات اولیه نوجوانان است و پیام روشنی به پدر و مادرها است که آنچه می گویند متقاعد کننده نیست. هنگامی که این حرکت چشم با رفتاری تند و ناگهانی و یا اطاعت از روی بی میلی و اجبار ترکیب می شود، به وضوح این پیام را می رساند که نوجوان نظر پدر و مادر را به دلیل ابراز قدرت آنها می پذیرد نه به خاطر روح همکاری، توافق و یا حتی اذعان به این که والدین حق دارند درخواستی کنند یا نظری داشته باشند.
البته برخی از نوجوانان چنین حرکات تحریک آمیزی را انجام نمی دهند. برخی از آنها به نظر می رسد که با والدینشان مخالفند و بیشتر از آن حتی به نظر می رسد برخلاف نظر پدر و مادرشان نمی خواهند کارهای روزمره یا تکالیفشان را انجام دهند و با این حال چنین حرکات تحریک آمیز و یا «حرص دربیاری» از آنها سر نمی زند. دلیل این که برخی نوجوانان رفتارهای تحریک آمیز نسبت به والدینشان انجام می دهند و برخی نه چیست؟
چند نظر می توان در این زمینه ارایه داد.
اول این که افراد بکوشند با حالت تحقیرآمیز با اعضای خانواده یا با هر کس دیگری ارتباط برقرار نکنند. ما باید از افراد دوروبرمان چیزی بیاموزیم نه این که آنها را تحقیر کنیم.
دوم این که اجازه داده نشود تا دیگران رفتار تحریک آمیزی انجام دهند. ما مدت زمانی را با دوستانمان یا افراد دیگر می گذرانیم و در این ارتباطات شاید حتی بر سر هم فریاد هم بزنیم. اما به محض این که چیزها شروع به گرفتن حالت تند و زننده کرد -وقتی احساس می شود رفتارها با بی احترامی همراه است، هنگامی که انتقاد از رفتارهای خاص به شخصیت یا اظهار نظرهای طولانی درباره کلیت ما منتقل شد – باید آن را تعطیل کرد. والدین هم باید به بچه ها گوشزد کنند که رفتارهای تحریک آمیز نظیر یکوری کردن چشم را دوست ندارند و لازم است نوجوان این گونه حرکات را متوقف کند. این رفتارها هرگز نباید به عادت تبدیل شود.
البته این تنها برای بچه ها و نوجوانان نیست که متوجه شوند رفتارهای تحریک آمیزشان چه احساسی در والدین یا بزرگ تر ها به وجود می آورد. این مهم است که والدین هم بدانند رفتارهای تحریک آمیز چه احساسی در نوجوان به وجود می آورد و چنین رفتارهایی را انجام ندهند.
منبع: http://www.psychologytoday.com/blog/thinking-about-kids/201309/taming-the-teenage-eye-roll
مطالب مرتبط
چه رفتارهایی نوجوانان را به عکس العمل وامی دارد؟
چرا بعضی از والدین نسبت به نوجوانان سخت گیری می کنند
ویژگی های عاطفی دوره نوجوانی چیست؟