محمدرضا کریمی
در حالی که جمعیت جهان به رقم هفت میلیارد نزدیک می شود، مشکل است تصور کنیم که انسان های هوموساپینس زمانی گونه های در حال انقراضی بوده اند. اما واقعیت این است که مدت کوتاهی بعد از به وجود آمدن انسان های هوموساپینس، نزدیک بود شرایط آب و هوایی سخت و خشن نسل آنها را منقرض کند. انسان های هوموساپینس اجداد انسان های امروزی شناخته می شوند.
یافته های اخیر نشان می دهد جمعیت کوچکی که موجودیت همه انسان های امروزی به آنها مدیون است تنها به مدد بهره برداری از یک ترکیب بی نظیر از منابع موجود در امتداد ساحل جنوبی آفریقا توانستند به حیاتشان ادامه دهند.
بین 195 هزار تا 123 هزار سال قبل، شرایط آب و هوایی سرد و خشک بیشتر سرزمین های اجداد آفریقایی ما را فراگرفت و این سرزمین ها را غیرقابل سکونت کرد. در نتیجه میزان جمعیت هوموساپینس ها هم روبه کاهش گذاشت. همه انسان های امروزی بازمانده یک گروه کوچک از هوموساپینس های ساکن در یک منطقه آفریقا هستند که از این مصیبت جان سالم به در بردند.
ساحل جنوبی آفریقا از جمله چند نقطه ای است که در طول این بحران آب و هوایی انسان ها توانستند در آن به بقایشان ادامه دهند. به خاطر این که در این منطقه صدف ها و گیاهان خوراکی به وفور یافت می شدند.
نتیجه کاوش هایی که اخیراً در مناطق ساحلی آفریقا انجام شده، این ایده را هم تقویت می کند که توانایی های شناختی پیشرفته زودتر از آنی که قبلاً تصور می شد در انسان تکامل یافته و ممکن است نقشی کلیدی در ادامه حیات گونه های انسانی در شرایط سخت ایفا کرده باشد.
محققان براساس مطالعه دی ان ای انسان های امروزی است که به این نتیجه رسیده اند اجداد ما زمانی کاهشی در جمعیتشان را تحمل کرده اند. گرچه دانشمندان به جدول زمانی دقیقی درباره انقراض گونه های انسانی دست نیافته اند، اما با بررسی فسیل ها تخمین می زنند که اجداد ما اندکی پیش از 195 هزار سال قبل در سراسر آفریقا به وجود آمدند. زمانی که اجداد ما پا به عرصه حیات گذاشتند، آب و هوا معتدل و غذا فراوان بود. به عبارتی زندگی خوب بود. اما تقریباً 195 هزار سال قبل، این شرایط رو به تغییر نهاد. سیاره زمین وارد یک مرحله یخبندان طولانی مدت شد که به نام مرحله ایزوتوپ مرین شش (MIS6) شناخته می شود. این مرحله یخبندان تا تقریباً 123 هزار سال قبل به طول انجامید.
هنوز نمی توان شرایط آب و هوایی آفریقا در طول این مرحله یخبندانی را به شکل جزء به جزء تشریح کرد. اما اخیراً مراحل یخبندان بهتر شناخته شده اند. در نتیجه اقلیم شناسان براساس اطلاعاتی که به دست آورده اند حدس می زنند در طول مرحله یخبندانی که به کاهش جمعیت اجداد ما انجامید، هوا مشخصاً سرد و خشک بوده. همچنین در این مرحله یخبندانی بیابان ها در مقایسه با مقیاس های امروزی به میزان قابل توجهی گسترش یافته بودند. در نتیجه منطقه وسیعی از زمین غیرقابل سکونت بوده است.
به این ترتیب درحالی که سیاره ما در چنگ یک رژیم آب و هوایی سرد و یخبندان گرفتار بوده، شمار انسان ها به میزان خطرناکی کاهش یافته. به طوری که از بیش از ده هزار نفر تنها صدها نفر باقی ماندند. نظرها درباره این که واقعاً چه موقع بشر در چنین تنگنایی گرفتار شد و چگونه است که جمعیت کوچک بازمانده چنین تفاوت ژنتیکی گسترده ای داشته متفاوت است. اما همه در این موضوع اشتراک نظر دارند که انسان های امروزی بازمانده جمعیت کوچکی هستند که زمانی در طول فاز سرد شدن زمین در یکی از مناطق آفریقا زندگی می کردند.
منبع: http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=when-the-sea-saved-humanity