محمدرضا کریمی
کمردرد غالباً به سبک زندگی امروزی ربط داده می شود. ما ساعت ها پشت رایانه می نشینیم، تلویزیون تماشا می کنیم، با خودرو سفر می کنیم و زیاد می خوریم. اما تحقیقات یک باستانشناس نشان می دهد ابتلا به کمردرد موضوع جدیدی نیست و سابقه آن به خیلی پیش از این که انسان ها ساعت ها روی کاناپه بنشینند و به تلویزیون خیره شوند برمی گردد. درواقع بررسی فسیل استخوان های انسان ها سابقه کمردرد را به میلیون ها سال قبل می رساند.
این محقق که وضعیت آسیب دیدگی ستون فقرات انسان ها از 4.4 میلیون تا 30 هزار سال پیش را بررسی کرده، به تحقیقش عنوان «چهار میلیون سال کمردرد» را داده است.
آسیر گومز همچنین احتمال می دهد که افراد ناتوان جوامع قدیمی بشری برای دوره های چشمگیر زمانی به وسیله سایر اعضای گروه مورد مراقبت قرار می گرفته اند. این ایده برخلاف عقاید کلیشه ای رایج است که بر خشن بودن این جوامع دلالت دارد.
قضیه از این قرار است که دانشمندان میان استخوان های 28 انسانی که در یک مکان باستان شناسی موسوم به سیمادولوس هوئسوس (گودال استخوان ها) در شمال اسپانیا پیدا شده، ستون فقرات نسبتاً کاملی یافتند. یافتن و بازسازی ستون مهره های این فرد، دانشمندان را به هیجان آورد. پیش از این و در سال 1994 هم لگن خاصره همین فرد به دست آمده بود.
احتمال بقای مواد استخوانی سخت دندان ها و استخوان های بلند بیش از استخوان های دیگر بدن است، درحالی که استخوان های مهره ها ضعیف ترند و بیشتر مستعد شکستن و درنهایت نابودیند. همین باعث می شود که استخوان مهره ها در میان فسیل ها نادر باشد. اما خوشبختانه ستون مهره ای که در گودال استخوان ها پیدا شده کم و بیش سالم است.
کمردرد که یکی از عوامل اصلی غیبت از محل کار به شمار می آید و هزینه های اقتصادی سنگینی را بر جامعه تحمیل می کند، اغلب پیامد سبک غیرطبیعی زندگی شناخته می شود. اما ستون مهره ای که در گودال استخوان ها پیدا شده شاهدی براین ادعا است که آسیب های مهره ای میلیون ها سال است گریبانگیر انسان است. آزمایشات نشان می دهد که این استخوان ها متعلق به مردی تقریباً 45 ساله است (در آن زمان پیر محسوب می شده) که نیم میلیون سال قبل زندگی می کرده است. از نحوه توسعه، ساییدگی و آسیب دیدگی استخوان های این مرد مشخص شده که وی احتمالاً از کمردرد شدید رنج می برده است.
دکتر گومز الیونسیا ستون مهره به دست آمده را از لحاظ ریخت شناسی و نیز آسیب شناسی با ستون مهره انسان امروزی تطبیق داد و ضایعات مشابهی را در هر دو مشاهده کرد. او می گوید:«ما با نگاه کردن به فسیل ستون فقرات به دست آمده متوجه شدیم که وی چند مشکل مختلف داشته که شامل برگشت مهره های پشت، لغزش مهره ها که در آن مهره ها از جای خود خارج می شود و ناراحتی های مفاصل است که همگی مشابه دردهای امروزی هستند.»
معاصران فردی که فسیل ستون مهره هایش پیدا شده، چادرنشین و شکارچی بودند و برای تأمین غذایشان به جانورانی مثل اسب و آهوی کوهی وابسته بودند. بنابراین داشتن ستون مهره های صدمه دیده شکار را غیرممکن می کرده است. ادامه حیات یک مرد با امکان جابجایی محدود می تواند به این معنی باشد که احتمالاً بعضی از افراد از سوی دیگران مورد مراقبت قرار گرفته یا نقش های دیگری را در جامعه عهده دار می شده اند. البته به گفته این دانشمند احتمالاً واکنش جوامع مختلف نسبت به افراد ناتوان با هم متفاوت بوده.
منبع: http://www.physorg.com/news/2011-02-ache-pain-millions-years.html