سیارات

حمیده احمدیان راد

منظومه شمسی ما از خورشید، هشت سیاره و یک سیاره کوتوله (و ماه هایشان)، یک کمربند سیارک ها و بسیاری از ستاره های دنباله دار و شهاب سنگ ها تشکیل شده است. خورشید در مرکز منظومه شمسی ما است. سیارات، ماه هایشان، سیارک ها، ستاره های دنباله دار و سنگ های دیگر همه به دور خورشید می گردند.

نه سیاره ای که دور خورشید می گردند به ترتیب فاصله از خورشید عبارتند از: تیر (عطارد)، ناهید (زهره)، زمین، مریخ، مشتری، کیوان، اورانوس، نپتون و پلوتون (یک سیاره کوتوله).

بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی ما مشتری است. به دنبال آن زحل، اورانوس، نپتون، زمین، ناهید، مریخ، تیر و در آخر پلوتون کوچک قرار دارند. مشتری به قدری بزرگ است که همه سیارات دیگر را می توان در داخل آن جا داد.

سیارات داخلی تر، سیارات خارجی تر

سیارات داخلی تر (سیاراتی که نزدیک به خورشید دور آن می گردند) کاملاً از سیارات خارجی تر (سیاراتی که دور از خورشید به دور آن می گردند)، متفاوتند.

سیارات داخلی تر عبارتند از: تیر، ناهید، زمین و مریخ. این سیارات نسبتاً کوچکند و بیشتر از سنگ تشکیل شده اند و تعداد کمی ماه دارند یا اصلاً ماه ندارند.

سیارات خارجی تر عبارتند از: مشتری، کیوان، اورانوس، نپتون و پلوتون (یک سیاره کوتوله). آنها اکثراً بسیار بزرگ، اکثراً گازی و حلقه دار هستند و ماه های زیادی دارند (به استثنای پلوتون که کوچک و سنگی است و تنها یک ماه بزرگ و دو ماه ریز دارد).

دما روی سیارات

معمولاً هر چه سیارات دورتر از خورشید قرار گرفته باشند، سردترند. تفاوت ها موقعی رخ می دهد که اثر گلخانه ای، یک سیاره را گرم می کند (مثل ناهید) که با یک جو ضخیم احاطه شده.

تراکم سیارات

سیارات گازی خارجی تر نسبت به سیارات سنگی داخلی تر تراکم کمتری دارند.

زمین متراکم ترین سیاره منظومه شمسی است. زحل کمترین تراکم را دارد. به طوری که روی آب شناور باقی می ماند.

جرم سیارات

مشتری سنگین ترین سیاره است. زحل به دنبال آن است. اورانوس، نپتون، زمین، ناهید، مریخ، تیر و پلوتون به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند.

نیروهای جاذبه بر روی سیارات

سیاره ای که سطحش قوی ترین نیروهای جاذبه ای را دارد، مشتری است. اگرچه زحل، اورانوس و نپتون هم سیارات خیلی سنگینی هستند، نیروهای جاذبه شان در حد نیروی جاذبه زمین است. این به خاطر این است که نیروی جاذبه ای که در سطح سیاره بر یک شیء وارد می شود، با جرمش و با معکوس مربع شعاع سیاره متناسب است.

طول یک روز در سیارات

یک وز مدت زمانی است که طول می کشد تا یک سیاره حول محورش (360 درجه) بچرخد. یک روز بر روی زمین تقریباً 24 ساعت طول می کشد.

سیاره ای که طولانی ترین طول روز را دارد ناهید است. یک روز روی ناهید 243 روز زمینی طول می کشد (یک روز روی ناهید بلندتر از سالش است. یک سال روی ناهید تنها 224.7 روز زمینی طول می کشد).

سیاره ای که کوتاه ترین طول روز را دارد مشتری است. یک روز روی مشتری فقط 9.8 ساعت زمینی طول می کشد. موقعی که شما از زمین به مشتری نگاه می کنید، می توانید بعضی از تغییر شکل هایش را ببینید.

متوسط سرعت حرکت در مدار سیارات

سیارات با سرعت های مختلف به دور خورشید می گردند. هر سیاره موقعی که به خورشید نزدیک تر می شود سرعتش زیاد می شود و موقعی که از خورشید دور می شود، سرعتش آهسته تر می شود (این قانون دوم حرکت سیاره ای کپلر است).